Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2003
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Meral Bölük
Danışman: NAZAN DAĞÜSTÜ
Özet:Araştırmalar 2000 ve 2001 yıllarında Uludağ Üniversitesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi Ziraat Fakültesi sera, arazi ve doku kültürü laboratuar koşullarında yürütülmüştür. Araştırmanın birinci bölümünde ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşit, hat ve F] melez kombinasyonlarının bazı agronomik özelliklerinin in vivo koşullarda belirlenmesi, ikinci bölümünde ise buğday anter kültüründe genotip, kallus indüksiyon besi ortamı, karbon kaynağı, başakların ön soğuk uygulaması, donor bitkilerin farklı çevre koşullarında yetiştirilmesinin haploid bitki oluşturma potansiyeli üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. In vivo koşullarda yürütülen çalışmada bitki boyu, başak boyu, başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, 1000 tane ağırlığı değerleri, in vitro koşullarda ise % kallus oluşumu, % embriyogenik kallus oluşumu, % yeşil bitkicik regenerasyonu ve % albino bitkicik regenerasyonu gibi özellikler incelenmiştir. On bir buğday genotipi in vivo koşullarda 3 tekerrürlü Tesadüf Blokları Deneme Deseni' nde arazi koşullarında ekilmiştir. In vitro çalışmalarda birinci deneme iki faktörlü tesadüf parselleri, ikinci deneme ise dört faktörlü tesadüf parselleri deneme desenine göre yürütülmüştür. In vivo araştırma sonuçları ele alman 11 genotipin bitki boyu, başak boyu, başakta başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı ve 1000 tane ağırlığı bakımından istatistiki anlamda önemli farklılıklar gösterdiğini ortaya çıkarmıştır. Pkbsiz-3 1 1 başakta tane ağırlığı dışındaki tüm özelliklerde yüksek agronomik performans göstermiştir. Araştırma sonuçları Golia x Pkbsiz-3 1 1 melezinin önemli 3 agronomik karakter olan başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı ve 1000 tane ağırlığı bakımından üstün genotipe sahip olduğunu ortaya çıkarmıştır. Hem kallus induksiyonu hem de kallus yüzdesi bakımından, N6 besi ortamının PM ortamından, 4 gün ön soğuk uygulamasının Golia + 0 gün + sera koşullarında yetişen donor bitkiler dışında diğer tüm uygulamalardan, sukroz karbon kaynağının maltozdan ve Golia x S-46 ile Golia genotiplerinin diğerlerinden daha iyi sonuçlar verdiği bulunmuştur. Yeşil bitkicik verimi en fazla Golia çeşidinden elde edilirken Pehlivan çeşidinden yeşil bitkicik eldesi mümkün olmamıştır. Arazi koşullarından temin edilen donor bitkiler sera koşullarından temin edilenlere nazaran anter kültürüne daha iyi tepki göstermişlerdir. In vitro araştırma sonuçlan genotip, ön soğuk uygulaması, karbon kaynağı, donor bitkilerin yetişme koşulları ve bunlar arasındaki interaksiyonların reaksiyon gösteren anter oranı (%) ve bitkicik regenerasyonu (%) üzerinde önemli derecede etkilede bulunduğunu ortaya çıkarmıştır.