Sürüş konforu için taşıt koltuk titreşimlerinin modellenmesi ve analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YUSUF ALPTEKİN TÜRKKAN

Danışman: Gürsel Şefkat

Özet:

Son yıllarda gelişen teknoloji ile taşıtların bir çok opsiyonel özelliği standartlaşmıştır. Bu özellikler sayesinde sürücüler ve yolcular, daha konforlu sürüş gerçekleştirirler. Ancak sürüş konforunu etkileyen bir çok parametre vardır. Bunların başında yol pürüzlüklerinin sürücüye etkileri gelir. Yol pürüzlüğü sürücüye titreşim olarak etki eder. Önceki çalışmalarda sürücünün maruz kaldığı titreşimler çeşitli yöntemler kullanılarak modellenmiştir. Sürücü sağlığı üzerindeki etkileri araştırılmış ve çeşitli standartlar geliştirilmiştir. Bazı çalışmalarda ise bu titreşimleri izole etmek için süspansiyon sistemi yanında koltuk süngerlerinin fiziksel özelliklerinin iyileştirildiği yeni koltuklar tasarlanmıştır. Sürücü ve yolcuya, yoldan aktarılan düşey titreşimler dinamik konfor açısından en önemli etkidir. Dolayısı ile düşey yönde yoldan gelen titreşim etkilerinin belirlenmesi için öncelikle araç için farklı modeller oluşturulmalı ve değişken yol girdilerine karşılık sistemin düşey titreşimleri analiz edilmelidir. Bu çalışmada titreşim hakkında bilinmesi gereken temel kavramlar ilk bölümde verilmişir. Taşıt fiziksel modellerinden hareketle sistemin matematiksel modelinin elde edilmesinde kullanılan farklı yöntemler (Enerji, Lineer grafik vb.) tek serbestlik dereceli kütle-yay-sönümleyici sistem üzerinden elde edilmiştir. Değişken yol girdilerinde sistem davranışını belirlemek için; çeyrek taşıt, yarım taşıt ve koltuk ilaveli çeyrek taşıt modelleri kurulmuş ayrıca farklı araç hızlarına karşı koltuk ilaveli yarım taşıt modeli kurulmuştur. Matematik modelleme yöntemlerden biri olan Lagrange yöntemi kullanılarak sistemin tüm fiziksel modellerine karşılık matematik modelleri oluşturulmuştur. Sistemin bilgisayar çözümleri için MATLAB programı ve MATLAB'ın altında çalışan SIMULINK kullanılmışıtır. Çeyrek taşıt, koltuk ilaveli çeyrek taşıt, yarım taşıt ve koltuk ilaveli yarım taşıt için benzetimler yapılmıştır. Yapılan simülasyonlar sonucu koltuğa dolayısı ile sürücüye iletilen titreşimler elde edilmiştir. Fiziksel model farkının ve araç hızının sürücü veya şaseye aktarılan titreşimlere etkisi analiz edilerek tartışılmıştır.