Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MUSTAFA CANER
Danışman: ALİ YAŞAR SARIBAY
Özet:Bu çalışma, sosyal kontrol kavramı açısından tıp sosyolojisi disiplininin sağladığı imkanları konu edinmiştir. Bu imkanları araştırabilmek için öncelikle beden sosyolojisi ve tıp sosyolojisi disiplinlerinin genel bir incelemesi yapılmıştır. Söz konusu incelemelerde bedenin ve bedene şekil yeren kurumların sosyal olarak inşa edildiği işaret edilmiştir. Daha sonra tıp kurumu üzerine yoğunlaşılmıştır. Tıp kurumunun kendini beden üzerinde tek hakim olarak konumlandırmasının tarihsel koşulları incelenmiştir. Hastalık ve sağlığa ilişkin bilimsel, nesnel, değer-yansız, olarak sunulan bilgilerin aslında iktidar ilişkileri içerisinde üretildiği fikrine ulaşılmıştır. Söz konusu iktidar ilişkileri boyunca bireylerin bedeninin modern tıp tarafından disipline edildiği ve normalleştirildiği sonucuna varılmıştır. İnsani tecrübelerin anlaşılmasında açıklama aracı olarak artan oranda tıbbi paradigmanın kullanılmasının, tıbbın sosyal kontrol aracı olarak işlemesinin koşulu olduğuna dikkat çekilmiştir. 1980 sonrası ekonomik ve sosyal dönüşümler ise tıp kurumunun yapısında da bir takım dönüşümlere sebep olmuştur. Hastane merkezli tıbbi kontrol yerini gündelik yaşamın tıbbi kontrolüne bırakmış, kurumsal yapılar daha esnek kontrol aygıtlarına dönüşerek bireyin yaşam alanını kaplamıştır. Sağlıklı yaşam, risk gibi söylemler bireyin kendi bedeni üzerindeki pratiklerini teşvik ederek onları söz konusu söylemler uyarınca kendi kendilerini kontrol eden öznelere dönüştürmüştür. Biyoiktidar kavramı da bu dönüşümden payını almış ve normu gözeten değil normu yaratan teknolojilere içkin ve onları üreten iktidar ilişkilerine atıfla anlaşılabilecek bir mahiyete bürünmüştür.