Poliklorlu bifenillerin (PCB'ler) atmosferik konsantrasyonları ve toplam çökelme seviyeleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ahmet Turhan

Danışman: YÜCEL TAŞDEMİR

Özet:

Bu çalışmada, atmosferik çokklorlu bifenillerin (PCB) Bursa atmosferindeki konsantrasyonları, gaz/partikül dağılımları ve toplam çökelme akıları belirlenmiştir. Konsantrasyon örnekleri Haziran-2008 ile Haziran-2009 tarihleri arasında Uludağ Üniversitesi Kampüsü (UÜK), Tübitak Butal (TB), Mudanya (M) ve Yavuz Selim (YS) bölgelerinden toplanmış iken akı örnekleri ise aynı dönemde sadece YS'den alınmıştır. Gaz ve partikül faz hava örnekleri yüksek hacimli hava örnekleyicisi (YHHÖ) ile toplanmıştır. Toplam (gaz+partikül) ortalama atmosferik PCB konsantrasyonları UÜK, TB, YS ve Mudanya bölgeleri için sırasıyla 412 pg/m3, 394 pg/m3, 316 pg/m3 ve 570 pg/m3 olarak belirlenmiştir. PCB'lerin gaz-partikül faz yüzdeleri Mudanya, TB, UÜK ve YS bölgeleri için sırasıyla %85-%15, %95-%5, %84-%16 ve %91-%9 olarak tespit edilmiştir. Örneklerde 83 PCB türü araştırılmış ancak tüm türlere rastlanmamıştır. Örneklerde 3-klorobifeniller (CB'ler) baskın homolog grup olarak bulunmuştur. Atmosferik konsantrasyon sonuçları literatürdeki değerlerle benzerlik göstermiştir. Toplanan hava örnekleri uluslararası düzeyde kabul görmüş yöntemlerle analiz edilmiş olup GC-µECD ile ölçülmüştür.Bu çalışma kapsamında toplam çökelme örnekleyicisi (TÇÖ) ile PCB'lerin toplam çökelme akıları belirlenmeye çalışılmıştır. PCB'lerin ortalama toplam çökelme akı değerinin 6020±4350 pg/m2-gün olup 1340 ile 20360 pg/m2-gün arasında değiştiği belirlenmiştir. PCB'lerin toplam çökelme akılarının mevsimsel değişimi irdelendiğinde mevsimler arasında istatistiksel olarak bir farkın olmadığı ancak yaz ve kış periyodunda nispeten daha yüksek çökelme akılarının elde edildiği görülmektedir. Çökelme hızları (Vd), PCB'lerin çökelme akıları ve konsantrasyonlar kullanılarak hesaplanmıştır. Bu çalışmada kuru çökelme ve toplam çökelme hız değerleri sırasıyla 0,23 cm/s ve 0,13 cm/s olarak bulunmuştur.