ODDS oranının birleştirilmesinde kullanılan mantel haenszel ve peto yöntemlerinin karşılaştırılması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MEHMET ONUR KAYA

Danışman: GÖKHAN OCAKOĞLU

Özet:

Meta analizi, farklı yer, zaman ve farklı birimler seçilerek yapılmış araştırmaları uygun biçimde bir araya getirerek anakütle için parametre tahminleri yapmayı amaçlayan bir yöntemdir. Tez çalışmasında, ikili değer alan veriler için özet istatistiği olan odds oranını (OR) birleştirmek için kullanılan meta analizi yöntemlerinden en çok tercih edilen Mantel Haenszel ve Peto yöntemlerinin etkinlikleri karşılaştırılmıştır. İlk bölümde, Cochran Q testine göre meta analizine alınan çalışmaların homojen olduğu, ikinci bölümde ise Cochran Q testine göre meta analizine alınan çalışmaların heterojen olduğu durumlara ait farklı örneklem büyüklükleri, farklı çalışma sayıları ve farklı etken olma olasılıklarına sahip verilerden OR'ler üretilerek Mantel Haenszel ve Peto yöntemleri uygulanmıştır. Simülasyon sonuçlarından yararlanarak, Mantel Haenszel ve Peto yöntemlerinin, OR birleştirmedeki etkinliklerinin çalışma sayısından, örneklem büyüklüğünden ve hastalık-etken oranlarından etkilenip etkilenmedikleri ve hangi yöntemin daha tutarlı sonuçlar verdiği ortaya konmaya çalışılmıştır. Yöntemlerin tutarlılığını karşılaştırmak amacıyla, iki ölçüden yararlanılmıştır. Ölçülerden ilki relatif bias ve diğeri ise relatif hata kareleri ortalamasıdır. Sonuç olarak, gerek çalışmaların homojen olduğu durum gerekse çalışmaların heterojen olduğu durum göz önüne alındığında, her iki yöntemin örneklem büyüklüğü değişiminden etkilenirken analize alınan çalışma sayısından etkilenmediği ve Peto yönteminin Mantel Haenszel yöntemine göre daha tutarlı ve iyi tahmin sonuçları verdiği görülmektedir.