Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BAŞAK MÜFTÜOĞLU
Danışman: CEVRİYE MERT
Özet:Bu çalışma, 2014-2015 yılları arasında Bursa ili Yıldırım ilçesi Cumalıkızık köyünde bulunan Kestane Koleksiyon Bahçesinde ve Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümüne ait Sitoloji Laboratuarı' nda yürütülmüştür. Farklı ekolojilerden seleksiyon çalışmaları ile öne çıkan 17 kestane (Castaea sativa Mill.) çeşit/genotipi ve iki hibrit (Castanea sativa x Castanea crenata) çeşit olmak üzere toplam 19 kestane çeşidinde çalışılmıştır. Çeşit/genotiplerin tomurcuk, erkek ve dişi çiçeklerinde fenolojik gelişim dönemleri incelenmiş ve erkek çiçeklerde ayrıntılı incelemeler yapılarak aralarındaki farklılıklar belirlenmiştir. Araştırmadan aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir. İki yıllık verilerin ortalamaları dikkate alındığında kestane çeşit/genotiplerinde tomurcuk kabarması 20 Mart - 26 Nisan, tomurcuk patlaması, 3 Nisan- 1 Mayıs tarihleri arasında değiştiği saptanmıştır. 'Marigoule' çeşidi en erken; 'Hacıömer', 'Nazilli 2-5', 'Nazilli 23-1' en geç tomurcuk patlaması gösteren çeşitler arasında yer aldığı belirlenmiştir. Kestane çeşit/genotipler bazında erkek çiçeklerde çiçeklenme başlangıcı 28 Haziran ile 1 Temmuz ve tam çiçeklenme 5 Haziran ile 5 Temmuz tarihleri arasında değişmiştir. 'Dursun', 'Firdola', 'Ersinop', 'Marigoule' çeşitleri erken, 'Kızılcık', 'Gavuraşı', 'Hacıibiş', orta, 'Hacıömer' çeşidi ise geç tam çiçeklenme gösteren çeşit/genotipler olarak belirlenmiştir. Çiçektozu yayma süresi çeşit/genotipler bazında 9-17 gün arasında değiştiği belirlenmiştir. Dişi çiçeklerin tozlaşmaya hazır oldukları dönem çeşit/genotipler bazında 11 Haziran- 2 Temmuz tarihleri arasında olduğu tespit edilmiştir. 'Ersinop', 'Serdar', 'Kızılcık' en erken, 'Hacıömer', 'Nazilli 2-5', 'Nazilli 23-1' 'Derekızık', 'Mahmutmolla' en geç çiçeklenen çeşit/genotip olarak belirlenmiştir. Dişi çiçeklerin reseptif olma süresi çeşit/genotipler bazında 9-22 gün arasında değiştiği saptanmıştır. Çalışmada yer alan çeşitlerin dikogami durumu protandry olduğu görülmüştür. Çeşit/genotipler bazında erkek çiçek ortalama püskül boyu 6.41 cm ile 20.06 cm, bir püsküldeki ortalama erkek çiçek küme sayısı 61.85 ile 154.35 adet, çiçek kümesindeki ortalama çiçek sayıları 3.21 ile 8.68 adet, çiçekteki stamen sayısı 7.36 ile 11.61 adet arasında değiştiği belirlenmiştir. Kestane çeşitlerinde stamen yapıları bakımından önemli farklılıklar saptanmış; 5 çeşit stamensiz (astamine), 1 çeşit kısa stamenli (brachistamine), 4 çeşit orta boyda stamenli (mezostamine) ve 9 çeşit uzun stamenli (longistamine) olarak sınıflandırılmışlardır. Çeşit/genotiplerin ortalama anter boy ve en uzunluğunun 366.03-732.60 µm ile 365.59-609.11 µm arasında değiştiği ve oblate spheroidal, prolate spheroidal ve subprolate olmak üzere 3 farklı anter şekline sahip olduğu saptanmıştır. Çeşit/genotiplerin ortalama çiçek tozu boy uzunluğu 13.14 µm ile 21.38 µm, en uzunluğu 10.23 µm ile 12.55 µm arasında değiştiği ve prolate, subprolate olmak üzere 2 farklı şekle sahip olduğu belirlenmiştir.