Korumacı ve düşmanca cinsiyetçiliğin kadınların sözel ve matematik performansı üzerindeki etkileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: DENİZ ENİÇ

Danışman: LEMAN PINAR TOSUN

Özet:

Bu tez çalışmasının amacı, düşmanca ve korumacı cinsiyetçi tutumlarla karşılaşmanın kadınların sözel ve sayısal başarı testlerindeki performansları üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaçla Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesinin çeşitli bölümlerinde öğrenim görmekte olan öğrencilerden veri toplanmıştır. Birinci çalışmada 80; ikinci çalışma da ise 159 kadın katılımcıya ulaşılmıştır. Her iki çalışmada da, maruz kalınan düşmanca cinsiyetçiliğin kadınların sözel alandaki performansını yükseltici bir etkisi olabileceğine dair bulgular elde edilmiştir. Şöyle ki; ilk araştırma sonucunda, düşmanca cinsiyetçi ifadelerle karşılaşan kadınların sözel performansı kontrol koşulundakilerin performansına eşit, fakat korumacı cinsiyetçilikle karşılaşan kadınlarınkinden yüksek bulunmuştur; ikinci çalışmada ise düşmanca cinsiyetçilik koşulundaki kadınların performansı hem kontrol hem de korumacı cinsiyetçilik grubundaki kadınlardan yüksek bulunmuştur. Her iki çalışmada da bu etkinin oluşmasında bazı değişkenlerin rolü incelenmiştir: birinci ve ikinci çalışmaların her ikisinde de kadınların cinsiyetle özdeşleşme ve benlik saygısı düzeylerinin rolüne bakılmış, çalışmaların ilkinde bunlara ek olarak kadınların genel ve cinsiyete dayalı sistemi meşrulaştırma eğilimlerinin rolü de incelenmiş ve çalışmaların ikincisinde ise, kadınların maruz kaldıkları koşulun onlarda yol açtığı duyguların ve test çözmeye yönelik motivasyonlarının da etkisine bakılmıştır. Tüm bu ele alınan değişkenler içinden, ikinci çalışmada incelenmiş olan katılımcıların maruz kaldıkları koşulun ardından yaşadıkları duyguların sonuçları etkilemede rolü olduğu saptanmıştır. Hangi tutuma maruz kaldıkları (düşmanca cinsiyetçi, korumacı cinsiyetçi veya kontrol) kadınların duygularını etkilemektedir: Düşmanca cinsiyetçiliğe maruz kalmak, öfke hissetmekle ilişkilidir ve hissedilen öfke arttıkça, sözel performans da artmaktadır. İki çalışma kapsamında elde edilen bulgular literatürdeki çalışmaların sonuçlarıyla karşılaştırılmış, çalışmaların kısıtlılıkları değerlendirilmiş ve gelecekteki çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.