Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NECMİ ODABAŞI
Danışman: CAFER ÇİFTCİ
Özet:Osmanlı Devleti'nde "çiftlikât-ı hümâyûn" tabiri, 19. yüzyılda havass-ı hümâyûnların Maliye Nezâreti'ne devredilmesi sonrası padişahların elinde kalan topraklar için kullanılmıştır. Çiftlikât-ı hümâyûnların kuruluş tarihi net olarak bilinmemekle beraber Tanzimat Dönemi'nde ortaya çıktığı belirtilebilir. Hazine-i Hassa Nezâreti'ne bağlı bulunan Mihaliç Çiftlikât-ı Hümâyûnu, ilk dönemlerden itibaren padişahın mülkü sayılan Emlâk-i Kadime arasında gösterilmektedir. II. Meşrutiyet Dönemi'nde sonradan Hazine-i Hassa'ya dâhil edilen Emlâk-i Müdevvere olarak tabir edilen emlâk ve topraklar Maliye Hazinesi'ne devredilmiştir. Emlâk-i Kadime olarak tabir edilen Mihaliç Çiftlikât-ı Hümâyûnu ise genel müdürlüğe dönüşen Hazine-i Hassa'ya bağlı kalan birkaç mülk içinde yer almıştır. Mihaliç Çiftlikât-ı Hümâyûnu, önceki dönemlerden itibaren Osmanlı sarayının et ve süt ürünleri ihtiyacının karşılanmasında önemli bir görev üstlenmiştir. 19. yüzyılda ise Osmanlı Devleti'nde hayvancılığın ıslahı noktasında önemli bir merkez olarak kullanılmıştır. Özellikle merinos yetiştiriciliği, at ve sığır yetiştiriciliği noktasında önemli bir misyon üstlenmiştir. Ve bu özelliği, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuyla birlikte kurulan Karacabey Harası'nın ve günümüzde TİGEM'e bağlı Karacabey Tarım İşletmesi'nin kurulmasında ve hayvancılık alanında önemli girişimlerde bulunulmasına zemin hazırlamıştır. Mihaliç Çiftlikât-ı Hümâyûnu hayvancılık alanında ıslah çalışmalarının yanısıra muhacirlerin iskânı, çiftliğe ait toprakların tarıma açılması ve tarım faaliyetlerinin geliştirilmesi noktasında da önemli görevler üstlenmiştir. Mihaliç Çiftlikât-ı Hümâyûnu, Osmanlı Devleti'nin 19. yüzyılda kurumsallaşma çalışmalarının anlaşılmasında, Osmanlı toprak sisteminde meydana gelen değişimlere ve padişahlık makamına ait gelir kalemlerinin anlaşılmasına önemli katkılar sağlayan bir kurumdur. Ayrıca Osmanlı'da memur ve işçilere verilen ücretler, bunlara sağlanan imkânların anlaşılmasına da yardımcı olmaktadır.