Coğrafyanın siyasete etkileri - İbn-i Haldun ve Montesquieu'nün görüşlerinin karşılaştırılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mustafa Karnıbüyük

Danışman: DERDA KÜÇÜKALP

Özet:

Tarihsel bir olayı bilimselolarak ele alabilmek için üç unsura ihtiyaç vardır: Zaman, mekan ve insan. Ancak genel eğilim, olayları tarihsel boyutta ele almaktır. Mekan boyutu göz ardı edilmektedir. Olayların üzerinde gerçekleştiği mekan boyutu önemlidir. Mekan; edilgen değildir, dinamik ve değişkendir. Toplumsal ve siyasalolaylarm temel faktörleri olan birey ve toplum üzerinde etkilidir. Mekan boyutunun en somut ifadesi coğrafyadır. Coğrafya, çeşitli unsurlardan oluşmaktadır. Bu unsurlar yeryüzüne homojen olarak dağılmamıştır. Bu nedenle gelişmişlik seviyelerine bağh olarak her birey ve toplumu farklı şekillerde etkilemektedir. Bu etki, tarihin ilk dönemlerinden itibaren birçok düşünürün ilgisini çekmiştir. Bu düşünürler arasıoda İbni Haldun ve Montesquieu öne çıkmaktadır. Çünkü, bu iki düşünür, coğrafya ile siyaset arasmdaki ilişkiyi kendi medeniyetlerinde sistemli ve kapsamh bir şekilde ele alan ilk düşünürlerdir. İbni Haldun, coğrafyanın sosyal konular üzerindeki etkilerini dünyayı iklim bölgelerine göre sınıflandırarak ayrmtılı bir şekilde tasvir etmiştir. İklimin aşırı sıcak ya da aşırı soğuk olmasıom birey ve toplumu olumsuz yönde etkilediğini iddia etmiştir. İbni Haldun'a göre, bu etkiler sosyal ve siyasal farkhhklara neden olmuştur. Montesquieu, Batı toplumu ile diğer toplumlar arasmdaki farklılıkları iklim üzerinden açıklamıştır. Ayrıca diğer coğrafi unsurlarıoda bu farklılıkları etkileyebileceğini belirtmiştir. Toplumlar arasmdaki gelişmişlik farklılıklarının temel nedeni olarak coğrafyayı göstermiştir. Her iki düşünür de insan faktörünü göz ardı etmemiştir. Ancak insanın coğrafi unsurlar tarafından doğrudan ve dolayh olarak etkilendiğini savunmuştur.