Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Penbe Şanver
Danışman: ABDURRAHİM TANJU GÖKSOY
Özet:Bu araştırma, orobanşa dayanıklı farklı kaynaklardan elde edilen yağlık melez ayçiçeği populasyonunun agronomik ve bazı teknolojik özellikleri bakımından istatistiksel ve genetik analizler yapılarak üstün ebeveynleri ve melez kombinasyonları belirlemek amacıyla 2017 ve 2018 yılında Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi deneme tarlalarında yürütülmüştür. Araştırmada genetik materyal olarak Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi tarafından geliştirilen ileri generasyon 5 adet sitoplazmik erkek kısır hat ve K3 kademesinde (3. Kendileme Generasyonundan) 5 adet restorer hat kullanılmıştır. Araştırmanın ilk yılında orobanşa dayanıklı ya da toleranslı oldukları belirlenen 5 adet dallı restorer baba hat ve 5 adet sitoplazmik erkek kısır ana hat Line x Tester desenine göre melezlenerek 25 adet test melezi elde edilmiştir. Araştırmanın ikinci yılında elde edilen 25 adet melez ve 10 adet ebeveyn hat 3 tekerrürlü olarak Tesadüf Blokları Deneme Deseninde denenmiş ve Line x Tester analiz metoduna göre test edilerek çeşitli istatistikgenetik analizler yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, CMS26 ve RHA118 ebeveynleri orobanşa dayanıklı olarak belirlenmiş ancak düşük genel uyum yeteneği göstermişlerdir. Orobanşa dayanıklı olarak belirlenen bu hatların yeni melez kombinasyonların oluşturulmasında ebeveyn olarak kullanılması mümkündür. Öte yandan, CMS35 x RHA131, CMS35 x RHA119, CMS72 x RHA118, CMS72 x RHA119 melezlerinin orobanşa dayanıklı olduğu, verim ve kalite özellikleri yönünden pozitif yönde yüksek özel uyum yeteneği ve heterosis gösterdiği saptanmıştır. Bu melez kombinasyonlarının ümitvar çeşit adayları olabileceği belirlenmiştir. Bununla birlikte, CMS71 x RHA131, CMS71 x RHA118, CMS30 x RHA118, CMS30 x RHA119, CMS26 x RHA131, CMS26 x RHA118 melezlerinin orobanşa dayanıklı olduğu ancak, verim ve kalite özellikleri yönünden pozitif yönde yüksek özel uyum yeteneği ve heterosis göstermediği saptanmıştır. Orobanşa dayanıklı, yüksek verim ve kaliteli ebeveynlerin geliştirilmesi için bu melez populasyonlardan ilerleyen seleksiyon generasyonları boyunca yararlanılacaktır.