Sınıf öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik öz yeterlilik inançlarının incelenmesi ve kaynak etkilerinin modellenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Özlem Bozkurt

Danışman: MUSTAFA AKILLI

Özet:

Bu araştırmanın amacı, Adıyaman ili ilkokullarında görev yapmakta olan sınıf öğretmenlerinin fen öğretimi öz yeterlilik inançlarını araştırmayı, öz yeterlilik inançlarını etkileyen faktörleri tespit etmeyi ve cinsiyet, görev yaptıkları yer, kıdem, mezun oldukları bölüm, yaş değişkenlerinin rolünün belirlenmesi, öz yeterlilik inançlarının farklı değişkenler tarafından nasıl etkilendiğini ve öğretmenlik mesleği öz yeterlilik kaynakları öğretmenlerin fen öğretimi öz yeterliliğini ne boyutta etki ettiğini bulmayı amaçlamaktadır. Araştırmada tarama modeli ve yapısal eşitlik veri analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Adıyaman ili ve merkez ilçelerinde devlet ilkokullarında görev yapan 212 erkek, 204 kadın toplam 416 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Roiggs ve Enochs(1990) tarafından geliştirilen "Sınıf Öğretmenlerinin Fen Öğretiminde Öz-Yeterlik İnancı Ölçeği" uygulanmıştır. Ölçek "Yeterlik İnancı" ve "Sonuç Beklentisi" olarak iki alt boyuta sahip olup toplam 21 maddeden oluşmaktadır. Öğretmenlerin fen öğretimi öz-yeterlik inançlarını yordadığı düşünülen kaynakların ölçülebilmesi için Çapa, Çakıroğlu ve Sarıkaya (2005) tarafından geliştirilen "Öğretmen Özyeterlik Ölçeği"de kullanılmıştır. Ölçek üç alt boyut ve 24 maddeden oluşmaktadır. Araştırma sonucunda; sınıf öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik öz yeterlilik inançlarının cinsiyet değişkenine göre incelendiğinde öz yeterlilik inancının genelinde ve alt faktörlerden yeterlik inancı ve sonuç beklentisi faktöründe anlamlı bir farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Sınıf öğretmenlerinin, mezun oldukları bölüme göre öz yeterlilik inançlarının genelinde ve alt faktörlerden yeterlik inancı ve sonuç beklentisi faktöründe anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Sınıf öğretmenlerinin yaş değişkenine göre fen öz yeterlilik inançlarında anlamlı farklılık olmadığı tespit edilirken, alt faktörlerden yeterlik inancı ve sonuç beklentisi faktöründe yaşı 25'ten küçük olanlar ile diğer gruplar arasında anlamlı fark olduğu tespit edilmiştir. Bu farkın yaşı 25'ten büyük olan öğretmenler lehine farklılaştığı anlaşılmaktadır. Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik inançlarının çalışma süresine göre farklılığı incelendiğinde, öz yeterlilik inancının genelinde ve alt faktörlerden yeterlik inancı faktöründe istatistiksel olarak anlamlı farklılığın olmadığı, alt faktörlerden sonuç beklentisinde görev süresi 5 yıldan az olanlar ile 6-10 yıl arasında olanlarda anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Bu farkın çalışma süresi 5 yıldan az olan öğretmenler lehine farklılaştığı anlaşılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik inançlarının görev bölgesine göre incelendiğinde öz yeterlilik inancının genelinde ve alt faktörlerden yeterlik inancı ve sonuç beklentisi faktöründe anlamlı bir farklılık göstermediği tespit edilmiştir.