Taşıtlarda kullanılan zincirli bir sürekli değişken güç aktarma sisteminin dinamik davranışı ile kontrolünün teorik ve deneysel incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ahmet Yıldız

Danışman: OSMAN KOPMAZ

Özet:

Bu tez çalışması taşıtlarda kullanılan zincirli bir sürekli değişken aktarma (kısaca SDA, İngilizce CVT) sisteminin rejim hali ve özellikle geçici hal dinamiğinin teorik ve deneysel incelenmesi ile ilgilidir. Çalışmada önce rejim haline ilişkin literatürde mevcut mukayeseli teorik ve deneysel sonuçlar, deneyler hassas şekilde tekrarlanarak teyit edilmiştir. Daha sonra tezin asıl amacını oluşturan geçici hal dinamiği ele alınmış, bu çerçevede SDA'nın vites geçiş dinamiğini temsil eden birinci mertebeden diferansiyel denklem beş sistem parametresinin farklı değerleri altında sıkıştırma kuvvetinde birim basamak değişimler uygulanarak nümerik çözülmüş ve bulunan sonuçlar deneylerle doğrulanmıştır. Güvenilirliği deneysel olarak ispatlanan bu teorik model Matlab/Simulink ortamında bir PI denetleyici eklenerek genişletilmiş ve hız oranı kontrolünde kullanılmıştır. Deney düzeneği Labview programı kullanılarak yeni modele göre uyarlanmış ve bu suretle elde edilen deneysel sonuçların bu modeli de teyit ettiği gözlenmiştir. Bu genişletilmiş modelde aşım olmaksızın referans çevrim oranı değerine oturma zamanının en küçük ve vites değişim hızının sabit olması koşulları altında PI denetleyicinin kazanç katsayıları farklı giriş açısal hızları için tayin edilmiştir. Bu çalışmalara ek olarak zincirli SDA sistemi ile donatılmış elektrikli bir aracın dinamik modeli kurulmuştur. Bu model yardımıyla aracın standart bir hız profilini elektrik motorunun minimum enerji tüketim bölgesinde kalarak takip etmesini sağlamak için SDA çevrim oranı kontrol edilmiştir. Bu çalışmadan elde edilen sonuçların, zincirli SDA sisteminin geçici hal dinamiği için önerilen bir teorik modelin deneysel doğrulanması ve kontrol uygulamasında kullanılması açısından literatüre önemli bir katkıda bulunduğu düşünülmektedir.