15377 ve 15463 numaralı temettuat defterlerine göre XIX. yüzyılda Kumanova Kazası'nın sosyo-ekonomik yapısı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEAD ABAZI

Danışman: ALİ İHSAN KARATAŞ

Özet:

Osmanlı Devleti XIX. yüzyılın ortalarına doğru çağın gerisinde kalmamak için askeri, iktisadi ve içtimai alanlarda yenilikler içeren Tanzimat'la birlikte bir takım ıstılahatlar gerçekleştirmiştir. Bu alanda yapılan ıstılahatlardan birini temettuat defterleri oluşturmaktadır. Osmanlı Arşivi'nde bulunan temettuat defterleri dönemin demografik ve sosyo-ekonomik yapısına dair zengin bilgiler ve Tanzimat'la birlikte değişen vergileri içermektedir. Bu defterlerin içerdikleri verilerin incelenmesi dönemin sosyal ve içtimai hayatını aydınlatması bakımından önemlidir. Kumanova temettuat defterleri 1845 (H. 1260) yılında düzenlenmiştir. İncelenen defterlerdeki kayıtlara göre Kumanova 1845 tarihinde Üsküp eyaletinin Köstendil sancağına bağlı bir kasaba olarak görülmektedir. Kumanova'da sadece Müslümanların ikamet ettiği Mehmet Bey ve Orta Bunar isimli iki mahalle bulunmaktadır. Ayrıca şehir nüfusunun yarısını gayrimüslimlerin oluşturduğu görülmüş bundan başka farklı herhangi bir etnik ve dini gruba rastlanılmamıştır. Temettuat defterlerinden Kumanova'da pek çok mesleğin icra edildiği görülmektedir. Bunun yanında tarım ve hayvancılık da önemli yer tutmaktadır. Hem Müslümanlar hem de gayrimüslimlerden dönemin rayiç bedellerine göre vergiler toplanmış ve bu vergilerin miktarı temettuat defterlerine kaydedilmiştir.