İslam siyaset felsefesi literatüründe âdil savaş kavramı


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Seda Ensarioğlu

Danışman: YAŞAR AYDINLI

Özet:

İnsanlık tarihinin en etkili olgularından biri savaştır. Savaş gerçekliği tarih disiplininde ağırlıklı olarak yorumdan uzak ele alınmaya çalışılmaktadır. Felsefe ve uluslararası ilişkiler alanlarında ise savaş konusu üzerine bina edilen yorumlar bulunmaktadır. Bu çalışmada tarihsel süreç içerisinde İslam düşünürlerinin savaşla ilgili ortaya koydukları düşünceler incelenmiş, bu düşünceler hakkında yapılan yorumlara yer verilmiştir. Düşünürlerin görüşleri savaş sürecinin üç ana aşaması dikkate alınarak incelenmiştir: Savaş öncesi savaşı önlemeye yönelik girişimler, savaş sırasında adaleti tesis etmenin yolları ve savaş sonrasında itidalli bir barış sürecinin nasıl hakim kılınacağı. Bu doğrultuda temel olarak üç soruya cevap arandı: "Hangi nedenler savaşı haklı kılar"; "Savaş sırasında uyulması gereken kurallar nelerdir" ve "Galibiyet sonrası nasıl bir siyaset takip edilmelidir". Bu soruların cevapları incelenirken uluslararası ilişkiler, siyaset felsefesi gibi alanların konuya ilişkin kavramları hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra ise İslam Siyaset Felsefesi düşünürlerinin eserlerinde etkili olmuş olan Grek filozoflarının görüşleri incelenmiştir. Son olarak, İslam düşünce tarihinde siyasetle ilgili eserleri öne çıkmış olan düşünürler tespit edilerek, düşünürlerin görüşleri günümüzde savaş felsefesi üzerine yapılan tartışmalar dikkate alınarak yorumlanmaya çalışılmıştır. Yapılan çalışmada İslam düşünce tarihinde siyaset konusu üzerine yazılan eserlerin, günümüz siyaset felsefesi tartışmalarına katkı sağlamak açısından tekrar incelenmesi gerektiği görülmüştür.