Rusya Federasyonu'nun trans-Kafkasya politikasının analizi: Süreklilik mi dönüşüm mü?


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Murat Jane

Danışman: BARIŞ ÖZDAL

Özet:

Trans-Kafkasya, tarih boyunca Osmanlı İmparatorluğu, Moğollar, Safeviler ve Bizans İmparatorluğu gibi pek çok önemli aktörün güç mücadelelerine sahne olmuştur. Bu aktörler arasında Rusların kurduğu siyasal birimler (Rus Çarlığı, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği) de yer almaktadır. Bölge ile bağı 11. yüzyıla kadar giden Rusların Trans-Kafkasya hakimiyeti 4. Ivan'ın Kazan ve Astrahan'ı fethetmesiyle başlamıştır. Rus Çarlığı'nın Trans-Kafkasya'yı tamamen ele geçirmesi ise 19. Yüzyılın ikinci çeyreğinde iki güçlü bölgesel aktörü (Osmanlı İmparatorluğu ve Kaçar İran'ını) yenmesiyle gerçeklemiştir. Rusların Trans-Kafkasya'daki söz konusu hakimiyeti 1917-1922 dönemi dışında 1991'de SSCB'nin dağılmasına kadar kesintisiz sürmüştür. SSCB'nin dağılması ve Trans-Kafkasya Cumhuriyetleri'nin bağımsızlıklarını ilan etmesiyle Bölge "Yeni Büyük Oyun" adı verilen güç mücadelesinin alanlarından biri haline dönüşmüş, RF Trans-Kafkasya'daki tarihsel hakimiyetini sağlamak için güçlü bölgesel ve bölge dışı aktörlerle mücadele etmek zorunda kalmıştır. Bu bağlamda tez çalışmamızda Rusya Federasyonu'nun 1991-2018 dönemindeki Trans-Kafkasya politikası, "Beş Gün Savaşı", "Dört Gün Savaşı", Kırım'ın RF tarafından ilhakı ve dondurulmuş çatışmalar gibi olay ve olgular ışığında, hegemonya kavramı çerçevesinde analiz edilecektir.