Kültürel miras koruma çalışmalarında kentsel tasarımın rolü: Bursa, Tophane ve çevresi örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BURCU HEMİTLİ ERKAN

Danışman: Arzu Çahantimur

Özet:

Binlerce yıllık insanlık tarihi içerisinde, insanların tek başlarına ya da doğayla birlikte yarattığı kültürel miras alanları kentlerin yaşamında ve sürekliliğinde önemli bir role sahiptir. Sanayi devrimi sonrasında kent merkezlerindeki hızlı nüfus artışıyla birlikte ortaya çıkan sağlıksız ve kalitesiz yapılaşmış çevre ve mekânlar özellikle tarihi çevreleri olumsuz etkilemiştir. Kültürel miras alanlarında sürdürülebilir kentsel gelişmenin sağlanabilmesi için bu alanların korunmaları çağımızda insanlığın ortak sorumluluğundadır. Günümüzde tarihi kentlerin en önemli sorunlarından biri tarihi çevrelerde oluşan sağlıksız yapılaşmalar sonucunda bu çevrelerin bütünlüğünün azalması ile birlikte taşıdıkları değerlerin zarar görmesidir. Bu durumda kültürel miras alanlarındaki kentsel mekânların kültürel sürekliliğinin devam ettirilebilmesi için gerekli olan koruma çalışmalarında bütüncül yaklaşım bir eksiklik olarak görülmüş ve tez çalışmasının problemi olarak seçilmiştir. Konu, temel hedefleri kaliteli kentsel mekân ihtiyacını karşılamak olan "kentsel tasarım" disiplini ile kaliteli yaşam alanları sunmak olan "mimari tasarım" disiplini ara kesitinde ele alınmıştır. Konuyla ilgili teorik ve uygulamalı çalışmaların incelendiği literatür analizini içeren temel kavramlar bölümünden sonra temel kavramlar arasındaki ilişkilerin kurgulandığı kavramsal çerçeve geliştirilmiştir. Kültürel Miras Alanları-Kentsel Mekân- Kentsel Tasarım İlişkisinin incelendiği üçüncü bölüm kapsamında geliştirilen kavramsal çerçeve kültürel mirasa sahip, yüksek yaşam kalitesi sunan kentsel mekânlar oluşturmaya yönelik önem taşımaktadır. Değerli bir kültürel mirasa sahip Bursa ilinin tarihi kent merkezini oluşturan konut alanı "Hisar Bölgesi" ile ticaret alanı "Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi" arasında kalan kamusal açık alanlar tezin çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Dördüncü bölüm kapsamında, Bursa Tarihi kent merkezindeki kentsel mekânlar kentsel tasarım disiplini bakış açısıyla incelenerek; taşıdıkları önemli özellikler tespit edilmiş, alanların potansiyelleri ve sorunları belirlenmiştir. Tez çalışması, çalışma alanının kaliteli kentsel mekânlar sunabilmesi amaçlı uygulama süreci üzerine görüş ve öneriler ile sonuçlanmaktadır.