Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sezgin Kızık
Danışman: ABDURRAHİM TANJU GÖKSOY
Özet:Bu araştırma, mildiyöye dayanıklı yağlık ayçiçeği ebeveyn hatları ve melez kombinasyonlarının verim ve kalite özellikleri üzerinde istatistiksel ve genetik analizler yapılarak performansı yüksek ebeveynleri ve hibrit kombinasyonlarını belirlemek amacıyla 2016-2017 yıllarında Agromar Marmara Tarım Ürünleri A.Ş. firmasının ıslah tarlalarında yürütülmüştür. Araştırmada genetik materyal olarak Agromar A.Ş. tarafından geliştirilen ileri generasyon 5 adet sitoplazmik erkek kısır (CMS) hat ve 4 adet restorer hat kullanılmıştır. Araştırmanın ilk yılında mildiyöye karşı dayanıklılığı belirlenen 5 adet CMS ana hat ve 4 adet restorer baba hat Line x Tester desenine göre melezlenerek 20 adet melez kombinasyonu elde edilmiştir. İkinci yılda 20 adet melez kombinasyonu ve 9 adet ebeveyn hat Tesadüf Blokları Deneme Deseninde 3 tekerrürlü olarak denenmiş ve Line x Tester analiz metoduna göre test edilerek bazı istatistik ve genetik analizler yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, kullanılan ebeveyn ve melezlerin tamamının mildiyöye dayanıklı olduğu tespit edilmiştir. Tane verimi ve yağ verimi bakımından CMS2, CMS3 ve Restorer4 hsatları pozitif yönde, CMS5 ve Restorer 1 hatları ise negatif yönde ve önemli genel uyum yeteneği etkisi (GUY) göstermiştir. Özel uyum yeteneği etkileri tane verimi bakımından 7 melez kombinasyonda ve yağ verimi bakımından ise 9 melez kombinasyonda pozitif yönde önemli bulunmuştur. Öte yandan CMS2 x Restorer4, CMS2 x Restorer2 ve CMS3 x Restorer4 melezleri hem verim hem de kalite özellikleri bakımından üstün bulunup ümitvar çeşit adayı olarak belirlenmiştir. CMS1 x Restorer2, CMS3 x Restorer2 ve CMS3 x Restorer1 melezleri yağ oranı bakımından üstün bulunmasına rağmen verim bakımından istenilen düzeye ulaşamamıştır. CMS3 x Restorer3, CMS4 x Restorer4 ve CMS1 x Restorer1 melezleri ise verim yönünden üstün bulunup, yağ oranı açısından istenilen sonucu verememiştir.