Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2007
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: S. Sıddık Cindoruk
Danışman: YÜCEL TAŞDEMİR
Özet:Bu çalışmada, atmosferik çokklorlu bifenillerin (PCB) Bursa atmosferindeki konsantrasyonları, gaz/partikül dağılımları, gaz ve partikül faz kuru çökelme akıları ve toplam çökelme akıları belirlenmiştir. Akı ve konsantrasyon örnekleri, Temmuz-2004 ile Mayıs-2005 tarihleri arasında Uludağ Üniversitesi Kampüsü (UÜK), Butal-Merinos, Bursa Organize Sanayi Bölgesi (BOSB) ve Gülbahçe bölgelerinden toplanmıştır. Gaz ve partikül faz hava örnekleri modifiye yüksek hacimli hava örnekleyicisi (YHHÖ) ile toplanmıştır. UÜK ve Butal-Merinos bölgelerinde su yüzeyi örnekleyicisi (SYÖ) kullanılarak gaz ve partikül faz kuru çökelme akıları belirlenirken, BOSB ve Gülbahçe bölgelerinde ise toplam çökelme akıları paslanmaz çelik kaplar kullanılarak bulunmuştur. Toplam (gaz+partikül) ortalama atmosferik ΣPCB konsantrasyonları UÜK, Butal-Merinos, BOSB ve Gülbahçe bölgeleri için sırasıyla 413,9 pg/m3 , 434,3 pg/m3 , 287,3 pg/m3 ve 435,5 pg/m3 olarak belirlenmiştir. Partikül faz PCB konsantrasyonu toplam konsantrasyonun ortalama %14’ünü teşkil etmiştir. Örneklerde 41 PCB türü araştırılmış ancak ortalama 30 PCB türüne rastlanmıştır. Tüm örneklerde 3-klorobifeniller (CB’ler) baskın homolog grup olarak bulunmuştur. Atmosferik konsantrasyon sonuçları literatürdeki değerlerle benzerlik göstermiştir. SYÖ ile ölçülen kuru çökelme akıları ise UÜK ve Butal-Merinos için sırasıyla 46,3 ve 86,0 ng/m2 -gün olarak tespit edilmiştir. Gaz faz kuru çökelme veya hava-su arakesit geçiş akıları UÜK ve Butal-Merinos için sırasıyla 79,3 ve 112,4 ng/m2 -gün olarak belirlenmiştir. Toplam çökelme akıları ise BOSB ve Gülbahçe bölgeleri için sırasıyla 15,4 ve 36,2 ng/m2 -gün şeklinde tespit edilmiştir. Kuru çökelme hızları (Vd), PCB’lerin kuru çökelme akıları ve partikül faz konsantrasyonları kullanılarak hesaplanmıştır. Ortalama Vd değerleri UÜK ve Butal-Merinos için sırasıyla 1,55 ve 1,57 cm/s olarak belirlenmiştir. Kütle transfer katsayıları (KTK, KH) PCB’lerin gaz faz kuru çökelme akıları ve gaz faz konsantrasyonları kullanılarak hesaplanmıştır. Ortalama KTK değerleri UÜK ve ButalMerinos için sırasıyla 0,60 ve 0,71 cm/s olarak hesaplanmıştır. Belirlenen KTK değerleri ise daha once SYÖ kullanılarak ölçülen değerlere yakın çıkmıştır.