Valproik asit ile otizm modeli oluşturulan sıçanlarda empati benzeri davranışın değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Süeda Tunçak

Eş Danışman: Bülent Gören, BÜLENT GÖREN

Özet:

Otizm Spektrum Bozuklukları, sosyal etkileşimde güçlük, iletişim yetersizliği ve tekrarlayıcı davranış gibi semptomlar gösteren genetik ve çevresel kökenlere sahip nörogelişimsel bozukluklardır. Prenatal VPA maruziyeti insanlarda otizm riskini arttırmakta ve deneysel olarak otizmi modelleyebilmektedir. Çalışmada kullanılan 5 gebe Wistar Albino sıçandan 3'ü embriyonik gün 12,5'de 400mg/kg/ml i.p. VPA enjeksiyona, 2'si aynı volümde serum fizyolojiğe maruz kalmıştır. Postnatal gün 20'de (P20) annelerinden ayrılan yavrular P22 itibariyle davranışşsal ve fizyolojik testlere tabii tutulmuştur (nVPA=26, nKontrol=23). P30 ve P60'da gerçekleştirilen empati testlerinde 25x60x30 cm pleksi-cam kabin ve kısıtlayıcılar kullanılmıştır. Düzeneğin orta kısmına kısıtlanmış kardeş sıçan yerleştirilmiş ve serbest sıçanın aktivitesi 10 dk kayıt altına alınmıştır. Serbest sıçan test öncesi herhangi bir eğitim fazından geçmemiş ve sıçana pekiştireç verilmemiştir. Empati testi dışında sıçanlar fiziksel malformasyonlar, olfaktör diskriminasyon, sosyal performans, ön uyaran aracılı inhibisyon ve lokomotor aktivite açısından değerlendirilmiştir. Empatiyi değerlendirmek için serbest sıçanın kısıtlanmış sıçan etrafında geçirdiği süre ve kabin kapısını açma denemesi frekansı kullanılmıştır. VPA grubu kontrol grubuna göre P30 ve P60'da kısıtlanmış kardeşleriyle daha az ilgili zaman geçirmiştir (p<0,05; p<0,001). Kabin kapısını açma denemesi frekansı VPA grubunda kontrol grubuna göre P30'da anlamlı olarak fark göstermezken, P60'da daha anlamlı olarak daha düşüktür (p<0,001). OSB modellerinde empati benzeri davranış literatürde ilk kez gösterilmiştir. Diğer test sonuçlarının da literatürle uyumlu olması embriyonik dönemde VPA maruziyetinin, sıçanlarda OSB benzeri semptomatik bulgulara neden olduğunu doğrular niteliktedir. Çalışmamızda semptomların spektrum halinde görüldüğü ve VPA'in sosyal ve nörolojik gelişim açısından etkileri olduğu gösterilmiştir.