Dual fazlı çeliklerde içyapının mekanik özelliklere etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2001

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KIVANÇ ARIDAĞ

Danışman: AGAH UĞUZ

Özet:

Bu tez çalışmasında bileşimi %0,13C, %0,97Mn, %0,2Si olan düşük karbonlu çelik dual fazlı yapı elde etmek için kullanılmıştır. Standartlara göre hazırlanmış çekme, çentikli- çekme ve çentik-darbe numuneleri normalize edildikten sonra 910°C'de ostenit bölgesinde 45 dakika tutulup suda su verilerek martenzit yapısı elde edilmiştir. Daha sonra bu numuneler 740°C, 770°C, 800°C ve 830°C sıcaklıklannda ostenit+ferrit bölgesinde 15,30 ve 60 dakika sürelerinde tavlanıp tekrar suda su verilmiştir. Martenzit ve ferritten oluşan içyapı sıcaklık, süreye bağlı olarak farklı tane büyüklüklerinde ve hacim oranlarında dual fazlı içyapı elde edilmiştir. İçyapıdaki değişimler optik mikroskopta çekilen fotoğraflar ile incelenmiş, ferrit ve martenzit oranlan ile tane büyüklükleri ve dağılımı belirlenmiştir. Ayrıca kırılmanın ne tarzda olduğu elektron mikroskobu fotoğrafları ile incelenmiştir. Çekme testleri, çentik-darbe deneyleri, sertlik ölçümleri dual fazlı çeliğin mekanik özelliklerinin tespiti için kullanılmıştır. Ara suverme (intermediate quenching) ısıl işlem metodu ile düzgün, iğnesel fiberli martenzit+ferrit içyapısı elde edilmiştir. Bu oluşan içyapı çeliğe orta düzeyde çekme mukavemeti, yüksek süneklik ve kırılma tokluğu değerleri sağlamıştır. Deneyler sonucunda artan ısıl işlem sıcaklığı ve süresinde malzememizin sertlik, akma, çekme, kopma mukavemeti ve hacimsel martenzit miktarı artmış, süneklik ve kırılma tokluğu değerleri azalmıştır. Ara suverme yöntemi kullanılarak yapılan ısıl işlem programlan sonucunda optimum mekanik özellikler n. grupta 30 dakika tavlama süresinde (740°C, 770°C) elde edilmiştir.