Türkiye'de sosyal devlet ve sosyal güvenlik hizmetlerinde değişim (Avrupa Birliği süreci açısından bir değerlendirme )


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MURAT KARADOĞAN

Danışman: MİRCAN TOKATLIOĞLU

Özet:

Türkiye'de sosyal devlet ve sosyal güvenlik hizmetleri alanında gerçekleştirilen değişikliklerin Avrupa Birliği'ne aday bir ülke olarak tam üyeliğe ulaşmayı kolaylaştırıp kolaylaştırmayacağı bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde sosyal devlet ve refah devletinin tarihi gelişimi ele alınmış, refah devleti ile sosyal devlet arasındaki farklılıklar açıklanmaya çalışılmış, sosyal hizmetlerin dünyadaki gelişimi ele alınmıştır. İkinci bölümde ise Avrupa Birliği'nde sosyal devlet ve refah devletinin gelişimi, Avrupa'da sosyal güvenlik hizmetlerindeki değişim ve uygulamalar ele alınmış ve Avrupa Birliğinde bu hizmetlerin nasıl finanse edildiği, Almanya, İngiltere ve İsveç'te yapılan uygulamalar örnekleriyle açıklanmaya çalışılmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise, Türkiye'de sosyal devletin ve sosyal güvenliğin gelişimi örnekleriyle açıklanmış, günümüzde bu alanda yapılan yasal düzenlemeler ve uygulamalar incelenerek Avrupa Birliği sürecindeki etkileri ele alınmıştır. Dünyada 1974 petrol krizi ile başlayan Neo-liberal uygulamalar sosyal devlet alanındaki gelişmeleri olumsuz yönde etkilemiş ve sosyal devletin altın çağının bitmesine neden olmuştur. Bunun yanında ise son yıllarda meydana gelen teknolojik gelişmeler ve yaşam standartlarının yükselmesi devletlerin sosyal harcamalarını tam olarak azaltmasına engel teşkil etmektedir. Sağlık alanında yaşanan gelişmeler ile insan ömrü uzamış ve emekli olanların maaş alma ve sağlık alanında yapılan hizmetlerden yararlanan insanların sayılarını artırmıştır. Artan bu harcamaların finansmanı ile ilgili olarak yeni politikalar ve uygulama alanları oluşmaya başlamıştır. Dünya'da yaşanan gelişmeler Türkiye'de sosyal devlet ve sosyal güvenlikte önemli yasal düzenlemeler ve değişikler meydana getirmiştir. Sosyal güvenlikte emeklilik yaşı yükseltilmiş ve emekli aylığı şartları ağırlaştırılmıştır. Devletin üç kurum adı altında sürdürdüğü sosyal güvenlik hizmetleri Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) adı ile tek çatı altında birleştirilmiştir. Bu birleşme sosyal güvenlik harcamalarında istenen ölçüde azalma meydana getirememiştir. Sosyal güvenliğin finansmanında diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de de devlet katkısının önemli bir etken olduğu görülmüştür. Sosyal güvenliğin sadece sosyal sigortalarla karşılanması istenen ölçüde başarıyı getirmesi pek mümkün gözükmemektedir. Özel sektörün bireysel emeklilik şirketleri ile sosyal güvenliğe katılımı sağlanmaya çalışılmış ve katılımın artırılması amacıyla primlere devlet katkısı yapılmaya başlanmıştır. Sosyal güvenliğin sağlam ve güçlü temellere oturtulması ve geliştirilmesi sosyal devleti güçlendirecek, huzurlu insanlardan oluşan bir toplum oluşmasına katkı sunacaktır.