Bazı yabani ayçiçeği türlerinin (Helianthus spp.) morfolojik ve fenolojik karakterizasyonu ve türler arası melez performanslarının ın vıtro ve ın vıvo koşullarda araştırılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Seda Özer

Danışman: NAZAN DAĞÜSTÜ

Özet:

Bu çalışma Bursa koşullarında yetiştirilen farklı yabani ayçiçeği genotiplerinin (Helianthus spp.) morfolojik ve fenolojik özelliklerinin belirlenmesi, polen canlılık durumlarının incelenmesi ve türler arası melezleme performanslarının in vitro ve in vivo koşullarda araştırılması amacıyla Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, doku kültürü laboratuarı, sera ve arazi koşullarında 2014 ve 2015 yıllarında yürütülmüştür. Ele alınan morfolojik karakterler (bitki boyu, tabla çapı, dal sayısı, yaprak sayısı, dal uzunluğu, yaprak eni, yaprak boyu, petiol uzunluğu, 1000 tane ağırlığı) açısından yabani ayçiçeği türleri arasında önemli farklılıklar gözlenmiştir. Dallanma, tüylülük, steril çiçek rengi, tabla çiçek rengi, çiçek fertilitesi, çiçeklenme ve olgunlaşma üniformitesi, tabla açısı, tabla şekli, dallanma şekli, brakte şekli, petiol durumu açısından ise yabani ayçiçeği türleri arasında önemli farklılık görülmemiştir. İlk çiçeklenme gün sayısı değerlerine göre en erken çiçeklenen genotipler 54, 57 ve 50 sıra nolu genotipler (62 gün) olurken, en geç çiçeklenen genotipler ise 36 ve 37 sıra nolu (186 gün) genotipler olmuştur. Fizyolojik olum gün sayısı değerlerine göre en erken olgunluğa gelen genotipler 17, 18, 21, 24 ile (139 gün) olurken, en geç olgunlaşan genotipler ise 36 ve 37 (252 gün) olmuştur. Polen canlılık testleri incelenen karakterler (canlı, yarı canlı ve cansız) bakımından genotip, boya ve genotip X boya interaksiyonu değerleri arasında istatistiki düzeyde önemli farklılıkları ortaya çıkartmıştır. Arazi ve in vitro koşullarda yürütülen bazı türler arası melezleme çalışmalarından tohum eldesi mümkün olmuştur.