Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Bahadır Çelik
Danışman: ASUDE BİLGİN
Özet:Bu araştırmanın amacı; Bursa'nın 3 merkez ilçesindeki (Osmangazi, Yıldırım ve Gürsu) ilkokullarda görev yapmakta olan öğretmenlerin duygusal bezdirmeye maruz kalma oranlarının belirlenmesi, duygusal bezdirmeye maruz kalan öğretmenlerin iş performansı değişiminin tespiti ile gösterdikleri karşı tepkilerin tespiti ve bunların demografik özellikler ile ilişkilerinin incelenmesidir. Ayrıca; duygusal bezdirmeye maruz kalan öğretmenlerin iş performanslarının ve duygusal bezdirmeye maruz kaldıklarında göstermiş oldukları karşı tepkilerin algılanan sosyal desteğe göre farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesi de diğer bir amaç olarak belirlenmiştir. Çalışma; bu amaç doğrultusunda 193 öğretmen üzerinden gerçekleştirilmiştir. Buna göre öğretmenlerin duygusal bezdirme mağduru olup olmadıklarını, iş performanslarının değişimi ve gösterdikleri karşı tepki frekanslarını öğrenmek için "Duygusal Bezdirme Anketi" ve öğretmenin almış olduğu desteği tespit etmek içinde "Algılanan Sosyal Destek Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırmada mevcut durumu tespit etmek için tarama (survey) modeli kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS Statistics 22 programına aktarılarak analizler tamamlanmıştır. Sürekli değişkenler için Kolmogorov Smirnov normallik testi uygulanmıştır. Test sonucunda normallik varsayımının sağlanamadığı görülmüş bu nedenle nonparametrik testler kullanılmıştır. İki bağımsız grup arasında fark olup olmadığına Mann Whitney U testi, ikiden fazla bağımsız grup arasında fark olup olmadığına Kruskal Wallis testi ile bakılmıştır. Sürekli iki değişken arasında nedensel olmayan ilişkilerin derecesinin belirlenmesi için ise, Sperarman's Korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda duygusal bezdirme davranışlarında ortalama (72,0) ile "çabaları değersiz gösterme" en sık tekrarlanan davranış olmuştur. Bezdirme davranışları ile öğretmenin demografik özellikleri arasındaki ilişkide; cinsiyet, medeni durum, branş ve mezun olduğu okul (eğitim durumu) değişkenleri arasında anlamlı ilişki bulunmuştur (p<0,05). Bu değişkenlerin duygusal bezdirme davranışlarını etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Duygusal bezdirme davranışı ile iş performansı arasındaki ifadelerin ortalamalarının (3,11) ve (4,49) arasında olduğu tespit edilmiştir. İş performansları değişimi ile demografik özellikler arasındaki ilişkileri yaş, medeni durum, branş değişkenlerinin anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır (p<0,05). Öğretmenlerin gösterdikleri karşı tepkilerinin ortalamaları alınmış ve öğretmenlerin demografik özellikleri arasında mezun olduğu okul (eğitim durumu) değişkeni arasında anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). Ayrıca algılanan sosyal destek ölçeğinin tanımlayıcı istatistikleri desteklerin (1,98) ile (3,15) arasında orta düzeyde oldukları tespit edilmiştir. Algılanan sosyal destek ölçeği ile öğretmenin demografik özelikleri arasında fark olmadığı (p˃0,05) ve birbirlerinden bağımsız oldukları tespit edilmiştir. Algılanan sosyal destek ölçeği ile iş performansı değişimi ve karşı tepki gösterme arasında; sosyal destek azaldıkça iş performansında artış ve karşı tepki göstermede ise bazı ifadelerde de azalma olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak; çalışma ortamında uygulanan duygusal bezdirme eylemlerinde mağdurlara gösterilen desteğin artmasının öğretmenin karşılaştığı duygusal bezdirmeyi azaltmada etkili olacağı tespit edilmiştir.