İshalli dehidre buzağıların sağaltımında hipertonik sodyum klorür ve dekstran 70 kombinasyonunun etkileri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 1999

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEZGİN ŞENTÜRK

Danışman: HASAN BATMAZ

Özet:

Bu çalışmada; ishal sonucu dehidrasyon belirtileri gösteren buzağıların sıvı açığını gidermek için alkali özelliği bulunan oral elektrolit solusyonu ile birlikte %7.2’lik hipertonik sodyum klorür + % 6`lık dekstran 70 solusyonu kullanarak daha kısa zamanda ve daha küçük hacimde sıvı uygulanarak sağaltılması amaçlandı. Çalışmanın materyalini her iki cinsiyetten, yaşları 2-45 gün arasında değişen 22’si Holştayn ve sekizi Karacabey Esmeri olmak üzere toplam 30 ishalli dehidre buzağı oluşturdu. Buzağılar genel klinik ve hematolojik muayenelerini takiben iki farklı sağaltım grubuna ayrıldı. Birinci gruba (kontrol grubu n= 15) i.v. yolla izotonik sodyum klorür solusyonu (32 ml/kg) ile oral elektrolit solusyonu (22 ml/kg), II. gruba ise (deneme grubu n= 15) i. v. yolla %7.2'lik hipertonik sodyum klorür + %6’lik dekstran 70 solusyonu (4 ml/kg) ile birlikte oral elektrolit solusyonu (50 ml/kg) uygulandı. Ayrıca 12. saatte her iki gruba oral elektrolit solusyonu (50 ml/kg) tekrar verildi. Tüm buzağıların sağaltım öncesi ve sonrası 12., 1., 2., 4., 12. ve 24. saatlerde klinik ve hematolojik muayeneleri yapıldı. Klinik muayenede beden sıcaklığı, kalp ve solunum frekansı, kapiller dolma süresi (CFT), periferal nabız kalitesi (PNK), dehidrasyon derecesi, mental durum ve emme refleksi; hematolojik muayenelerde ise hematokrit oranı, hemoglobin miktarı ve total lökosit sayıları belirlendi. Ayrıca hematokrit oranı ve hemoglobin miktarından relatif olarak plazma volümü hesaplandı. Kontrol ve deneme grubunda sağaltım öncesine göre sağaltım sonrasında kapiller dolma süresi, periferal nabız kalitesi, dehidrasyon derecesi, mental durum, emme refleksi, hematokrit oranı, hemoglobin miktarı ve plazma volümünde istatistiksel farklılıklar gözlendi. Birinci gruba göre II. grupta kapiller dolma süresinin 1., 4. ve 12. saatlerde daha hızlı olduğu (p<0.001); periferal nabız kalitesinin 2. saat (p<0.05), 1., 2., 4. ve 12. saatlerde (p<0.01) daha iyi olduğu saptandı. Dehidrasyon derecesinin de I. gruba göre II. grupta 2. saatte (p<0.01), 4. ve 12. saatlerde (p<0.05) normal değerlere daha fazla yaklaştığı görüldü. Mental durum ve emme refleksi değerlendirildiğinde sağaltım sonrası her iki grupta da bu parametrelerin belirgin olarak (p<0.01) düzeldiği gözlendi. Mental durumdaki düzelmenin I. gruba göre II. grupta 2. ve 4. saatlerde p<0.05 düzeyinde önemli olduğu saptandı. Hematokrit oranında I. grupta yalnız 0. saat ile 12. saat arasında farklılık saptanırken, II. grupta 0. saat ile diğer tüm zamanlar arasında farklılık (p<0.05) gözlendi. Plazma volümünün I. grupta yalnız ". saatte belirgin artmasına rağmen, II. grupta 1., 2., ve 24. saatlerde bu artışın korunduğu görüldü. - Sonuç olarak, ishalli dehidre buzağılara oral elektrolit solusyonları ile birlikte küçük hacimlerde hipertonik sodyum klorür + dekstran 70 solusyonun kombine uygulanmasının daha hızlı, pratik, ekonomik ve en önemlisi daha etkili olduğu kanısına varıldı.