İyon implantasyonu ve plazma nitrürleme yöntemi ile yüzeyi sertleştirilmiş soğuk iş takım çeliklerinin içyapı ve mekanik özelliklerinin incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ERSİN ESER KORKMAZ

Danışman: ALİ BAYRAM

Özet:

Bu çalışmada, 1.2379 (AISI D2) ve 1.2436 (AISI D6) soğuk iş takım çeliklerinin plazma nitrürleme ve iyon implantasyonu işlemleri neticesinde yüzey bölgeleri incelenmiş, iç yapı ve mekanik özellikleri araştırılmıştır. Sırasıyla 30 mm ve 25 mm çapında, 4 mm kalınlığında hazırlanan numuneler ıslah işlemine tabii tutulmuş ve sertleştirilmiştir. Daha sonra yüzeyleri parlatılarak (Ra < 0.04 µm) plazma nitrürleme ve iyon implantasyonu işlemleri yapılmıştır. Plazma nitrürleme işlem parametreleri 500oC sabit sıcaklıkta, 1,5, 4,5, 8 mbar basınç ve 4, 7, 10 saat süre olacak şeklinde belirlenmiştir. Islah ve plazma nitrürleme işlemi gerçekleştirilen numunelerden bir grup (4.5 mbar ve 7 saat şartlarındaki) numuneye Mo iyonları implante edilmiştir. İyon dozları 8x1015 iyon/cm2 ve 5x1016 iyon/cm2 olarak uygulanmıştır. Numunelerin yüzey sertlikleri ve sertlik dağılımları tespit edilmiş, ball-on-disk aşınma test cihazında aşınma performansları ve sürtünme katsayısı değişimleri belirlenmiştir. Aşınma testi sonrasında yüzeyler optik mikroskop ve SEM yöntemi ile incelenmiştir. Ayrıca XRD verileri de değerlendirilmiştir. Molibden implantasyonunun her iki grup malzemenin de sürtünme özelliklerini iyileştirdiği, ayrıca implantasyon sonrası yapılan plazma nitrürleme neticesinde sürtünme katsayısı değişimlerinin diğer işlemlere göre daha az olduğu tespit edilmiştir.