Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM FAKÜLTESİ, MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sara Acar
Danışman: Nermin Bulunuz
Özet:
Biçimlendirici değerlendirme, öğrencilerin ihtiyaçlarına cevap vermek ve süreci
iyileştirmek için öğretimin niteliğini arttırmak amacıyla öğrencilerden gelen dönütlere paralel
olarak, öğretim sürecinin düzenlenmesi ve veriminin arttırılmasında tercih edilen bir
değerlendirme yöntemidir. Beşinci sınıf öğrencilerinin bilişsel düzeylerini tespit edip, buna
yönelik eğitim-öğretim vermeyi hedefleyen ve amacı kesinlikle not vermek olmayan
biçimlendirici değerlendirme yöntemini konu alan bu araştırmada, nitel araştırma
yöntemlerinden “eylem araştırması” yöntemi kullanılmıştır. Bu eylem çalışmasının amacı,
biçimlendirici değerlendirme teknikleri ve biçimlendirici yoklama soruları ile desteklenmiş
madde ve değişim ünitesinin, beşinci sınıf öğrencilerine öğretim sürecini değerlendirmektir.
Araştırma 2021- 2022 Güz döneminde, Bursa İli İnegöl İlçesine bağlı Sezai Karakoç
Ortaokulu’nda 59 beşinci sınıf öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada araştırmacı
tarafından ünite kapsamındaki iki kazanıma yönelik dört biçimlendirici yoklama sorusu
oluşturulmuş ve ünitenin işlenişi sırasında öğrencilere kazanımlara yönelik dört biçimlendirici
10
değerlendirme tekniği uygulanmıştır. Veri toplama araçları olarak araştırmacının gözlem
notları, yarı yapılandırılmış görüşme soruları ve iki aşamalı biçimlendirici yoklama soruları
kullanılmıştır. Gözlem sürecinde alınan notlar ve yarı yapılandırılmış görüşme sorularından
elde edilen cevaplar betimsel olarak analiz edilmiştir. İki kazanıma yönelik toplam dört
biçimlendirici yoklama sorusunun analizi rubrik kullanılarak değerlendirilmiştir.
Bulgular, beşinci sınıf öğrencilerine Fen Bilgisi dersinde “Madde ve Değişim”
ünitesinde yer alan kavramlara yönelik biçimlendirici değerlendirme tekniklerinin
uygulanmasının, öğrencilerin bu ünitedeki kavramları öğrenmelerine pozitif yönde etki
ettiğini göstermektedir. Fen Bilimleri derslerinde geleneksel yöntemlerden farklı olarak,
biçimlendirici değerlendirme teknikleri kullanımının öğrenciler tarafından olumlu karşılandığı
gözlemlenmiştir. Fen Bilgisi dersi biçimlendirici değerlendirme teknikleri ile işlendiğinde
öğrencilerin “madde ve değişim” ünitesinde yer alan kavramlar hakkındaki kavramsal
anlamalarını güçlenmiş ve eksik ya da bilimsel içerik taşımayan kavramlar doğru, bilimsel
kavramlar ile değiştirilmiştir. Araştırmanın sonuçlarından hareketle, fen bilimleri
öğretmenlerine farklı ünitelere yönelik biçimlendirici değerlendirme teknikleri ve daha fazla
sayıda biçimlendirici yoklama sorularını derslerine entegre etmeleri önerilmektedir.