Çoklu medya görevlerinin bilişsel kontrol yetisi üzerine etkileri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mine İmren

Danışman: TEVFİK ALICI

Özet:

Bu araştırmada günlük yaşamda cep telefonu, bilgisayar, televizyon gibi pek çok teknolojik cihaz sıklıkla eş zamanlı veya aralarında kısa geçişler yapılarak gerçekleştirilen çoklu medya görevlerinin bilişsel kontrol becerisi üzerindeki etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu nedenle, çalışmada çoklu medya görevlerine dayalı bir egzersiz programının bilişsel kontrol performansı üzerindeki etkisinin deneysel bir yönteme dayalı olarak incelenmiştir. Mevcut tez çalışmasında katılımcılar seçkisiz şekilde deney (yüksek ve düşük çoklu medya grubu) ve kontrol gruplarına ayrılmışlardır. Deney grupları iki hafta boyunca düşük çoklu medya grubu 2 ve yüksek çoklu medya grubu 7 saat olacak şekilde çoklu görev uygulaması alırken, kontrol grubu ise 7 saat tekli görev uygulaması gerçekleştirmiştir. Egzersiz programı öncesi ve sonrasında katılımcılar bilişsel kontrol yetisi ölçümüne katılmıştır. Ayrıca katılımcılar son ölçümden yaklaşık bir ay sonrasında takip ölçümüne alınmıştır. Sonuçlara göre sadece çoklu medya görevi egzersizi yapan yüksek çoklu görev grubunda uygulama sonrasında filtreleme, çalışma belleği ve görev geçişi performansı diğer gruplara göre anlamlı şekilde gelişme gösterirken, sürekli dikkat performansı düşüş göstermiştir. Egzersiz programı sonrasında performans değişimi gözlenen bilişsel kontrol becerilerinden sadece filtreleme becerisindeki artış takip ölçümünde etkisini sürdürmüştür. Sonuç olarak, çoklu medya görevi egzersizinin bilişsel kontrol becerisi üzerinde genel olarak pozitif transfer etkisi sağladığı gösterilmiştir. Yüksek çoklu medya grubu özellikle filtreleme becerisi performansında uzun süreli bir gelişim gözlenmiştir. Elde edilen bulgular, literatür bulguları ve çoklu medya görevi hipotezleri kapsamında değerlendirilmiştir.