Biyometal iyonlarının GPD1 geni transkripsiyonuna ve hücre döngüsüne etkilerinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Günay İbrahimova

Danışman: SEZAİ TÜRKEL

Özet:

Hücresel faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için çeşitli metal iyonları gereklidir. Fakat metal iyonlarının hücrelere fazla alınması veya toksik metal iyonlarının hücreye taşınması çeşitli hücresel faaliyetleri engelleyebilir, çeşitli sitotoksik ve bazı genotoksik etkiler de gösterebilir. Bu araştırmada bakır, demir, çinko ve magnezyum iyonlarının S. cerevisiae hücrelerinde hücre döngüsüne etkileri ve GPD1 geni transkripsiyonuna etkileri incelendi. Metal iyonları çözünür bileşikler olarak letal seviyenin altında olan konsantrasyonlarda maya kültürlerinin üreme ortamına ilave edildi. Bu araştırmada elde edilen sonuçlar bakır ve kalsiyum iyonlarının GPD1 geni transkripsiyonunu baskıladığını göstermektedir. Bu metal iyonlarının glukoz repres şartlarda GPD1 transkripsiyonunda yaklaşık %30 kadar azalmaya neden olduğu tayin edildi. Buna karşın, magnezyum ve demir iyonlarının ise GPD1 transkripsiyonunu düşük seviyede aktive ettiği belirlendi. GPD1 geni transkripsiyonunun metal iyonları ile kontrolünde stres ile aktive edilen transkripsiyon faktörleri olan Msn2p ve Yap1p’nin herhangi bir işlevi olmadığı da gösterildi. Msn2p’nin GPD1 transkripsiyonu için normal şartlarda gerekli olduğu, stres yanıtı için ise gerekli olmadığı tayin edildi. GPD1’in metal stresi ile kontrolü için çok fonksiyonlu ve genel bir protein kinaz olan Snf1p’nin gerekli olduğu belirlendi.