Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Büşra Tamaç
Danışman: Mefail Hızlı
Özet:Osmanlı'nın son döneminde Balkanlardaki ulema profilini ele alan bu çalışmada Üsküp'te doğmuş ve görev yapmış kadı, müderris ve müftü gibi isimlerden oluşan bir ulema grubu üzerinde durulmuştur. Osmanlı ile ilmi gelenek anlamında bütünlük içerisinde olan bir şehir olduğu için Üsküp tercih edilmiştir. Meşihat Arşivi'nde bulunan Ulema Sicill-i Ahval Dosyalarının ana kaynak olarak kullanıldığı çalışmada ulemanın aile kökenleri, hangi medreselerde eğitim aldıkları, okudukları dersler, icâzetnâme sistemi, modern eğitim kurumlarıyla bağlantıları, İstanbul/merkezle ilişkileri, istihdam edildikleri kurumlar, yükselme ve gelir durumları, eserleri ve bildikleri diller gibi birçok alanda farklı bilgiler eşliğinde Üsküp medreseleri'nde ve genel anlamda Rumeli'de ulemanın durumu ortaya koyulmuştur. Ayrıca şehrin siyasi ve idari tarihi de kronolojik olarak takip edilmiştir. Bu çalışmada, Osmanlı'nın son döneminde siyasi olayların sık yaşandığı Rumeli coğrafyasında ulema grubu arasında etkili olan bazı isimlerin meşrutiyet, milliyetçilik, dil, kültür gibi kavramlara nasıl yaklaştıkları, öte yandan taşra ulemasının hem halk hem devletle bağlantısı üzerinde durulmuştur. Osmanlı ilmiye ricalinin meşhur isimlerini ele alan çalışmaların aksine bu araştırma bilinmeyen isimlerin, etkileri altındaki bölgeleri şekillendirişini ortaya koymaktadır.