20.yüzyıl batı resim sanatında doku kullanımı ve çeşitliliği üzerine bir araştırma


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ECE SEVEN

Danışman: AHMET ŞİNASİ İŞLER

Özet:

Hazırlanmış olan bu araştırmada, plastik bir öğe olarak doku kavramı açıklanmış ve Çağdaş Batı Sanatı'nın önde gelen sanatçılarının, özellikle kullandıkları araç gereç ve yönteme bağlı olarak doku temel sanat öğesini ele alış biçimleri ile birlikte ortaya çıkan sonuçlar kronolojik olarak ele alınmıştır. Tüm görsel nesnelerin fiziki yapısının yüzeyde görünüşü olarak tanımlanan doku kavramı kendi içerisinde doğal dokular ve doğal olamayan dokular olarak iki temel başlığa ayırmak mümkündür. Bu bağlamda sanatçılar 'Doğal Doku'ların etkilerinden üç farklı şekilde yararlanmışlardır denilebilir. Bunlar; 'boya kullanımıyla elde edilen doku etkisi', 'farklı resim yüzeyleriyle elde edilen doku etkisi' ve 'hazır obje ve materyaller ile elde edilen doku etkisidir. Geleneksel sanat anlayışında resmedilen objenin dokusunun birebir taklit edilmesi (doku yanılsaması) oldukça önemlidir. Ancak geleneksel sanat anlayışını benimseyen; Goya, Delacroix gibi ressamlarda boyanın gerçek dokusuna bilinçli olmasa da eserlerinde yer vermişlerdir. Dokunun plastik bir öğe olarak resim sanatında kullanımı ise ilk kez Empresyonizm sanat akımı ile olmuştur. Geleneksel sanat anlayışında tuvalde fırça izinin olması küçümsenerek amatörlük göstergesi olarak değerlendirilirken, empresyonistler bu fikre karşı çıkarak boya renklerini fırça izleri oluşturacak biçimde hızla tuvale aktarmışlar. Böylece tuvallerinde kalın renk tabakalarının üst üste gelmesi ile boyayla elde edilen gerçek dokuların oluşmasına sebep olmuşlardır. Özellikle 19. yüzyılın son çeyreğinde etkisini göstermeye başlayan modern sanat akımlarının ortak yönelimleri izleyicinin görme biçimlerini ve algısını değiştirmektir. Bu bağlamda dokuyu bilinçli olarak resimlerinin bir parçası haline getirmişlerdir. Geleneksel sanat anlayışına adeta savaş açan çağdaş sanat sanatçıları, bağlı bulundukları akımlar doğrultusunda doku temelli birçok eser üretmişlerdir. Araştırmanın son bölümünde araştırmacının doku temelli on adet çalışmasına yer verilmiş ve yapıtları teknik ve kavramsal yönlerden incelenmiştir.