Başlangıcından günümüze islam dünyasında peygamber imajı

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, İLAHİYAT FAKÜLTESİ, İSLAM TARİHİ VE SANATLARI BÖL., Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İLHAMİ ORUÇOĞLU

Danışman: Mustafa Asım Yediyıldız

Özet:

Batı Avrupa’da gelişerek tüm dünyayı etkisi altına alan modern Batı medeniyeti hümanist dünya görüşü ekseninde insanı kainatın merkezine yerleştirmiştir. Artık tüm açıklamalar insana göre, insan için ve insanî sınırlar içerisinde yapılmaktadır. Bu açıdan klasik veya geleneksel diyebileceğimiz geçmiş dönemden büyük bir kopuş gerçekleştirmiştir. Klasik dönemde dinle barışık bir kainat telakkisine sahip olan insanlar dinin ve dini kaynakların kendilerine sunduğu verileri kabullenmekte zorlanmamışlardır. Modern dönemde ise dini ve dinî olanı tüm bilme faaliyetlerinin hatta hayatın dışında tutan bir dünya görüşü çerçevesinde dini verileri rasyonel olduğu ölçüde kabule meyilli bir insan tipi ortaya çıkmıştır. Bu gelişmenin sonuçları hayatın her alanında gözlemlenmektedir. İslam Tarihi açısından da modern bakış açısının getirdiği bir takım farklılıklar vardır. Siyer eserlerimizdeki klasik peygamber tasavvuru da modern dönemlerde oldukça farklılaşmıştır. Kaynaklara bakış, kullanılan metodoloji ve muhteva açısından bu değişimler görülebilmektedir. Rasyonel bakış açısına göre kaynaklar tam olarak güvenilemez, yanlış ve uydurma rivayetler içeren eserler olarak değerlendirilirken, kaynaklar ve onların ortaya koyduğu olayların tarihsel eleştirel metodla incelenmesi gerektiği vurgulanmaya başlamıştır. Bunun sonucunda peygamberin hayatına dair rivayetlerden rasyonel izahı mümkün olmayan unsurlar zayıf ve uydurma olarak kabul edilerek ayıklanmaya yoluna gidilmiştir. Böylece peygamber bütün olağanüstülüklerden uzak sıradan bir beşer olarak tasvir edilirken, onun tebliğ mücadelesi de tarihi, sosyal, ekonomik, etnik nedenlere göre izah edilmeye başlanmıştır.