Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İBRAHİM HATİPOĞLU
Danışman: BEKİR PARLAK
Özet:Bürokrasi kavramı literatürde; memurların iktidarı, rasyonel örgüt biçimi, kırtasiyecilik ve kamu görevlileri gibi farklı anlamlarda kullanılmaktadır. Bu kavram farklı şekillerde ele alınarak Hegel, Marks, Weber gibi çok sayıda düşünür tarafından incelenmiştir. Bu düşünürlerin yanı sıra Wilson, Simon ve Waldo gibi düşünürler de bürokrasi-siyaset ilişkilerinin nasıl olması gerektiği ile ilgili fikir üretmişlerdir. Modern bürokrasi kavramı devlet geleneğimizdeki yerini, Osmanlı Devleti'nde 18. yy'da başlayıp 19. yy.'da hız kazanan modernleşme hareketleri ile birlikte almıştır. Yaşanan modernleşme hareketleri sonucunda, modern anlamda sivil bürokratik yapının oluşması II. Mahmut döneminde başlamış olup Tanzimat'la birlikte hız kazanmıştır. Bürokrasi Tanzimat döneminde padişaha ait olan yönetim yetkisini büyük ölçüde devralmıştır. İmparatorluğun son dönemine damgasını vurmuş olan bu merkeziyetçi ve bürokratik yönetim anlayışı Cumhuriyet'e miras kalmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında inkılâpların topluma yayılması vazifesi verilen bürokrasiye, bu vazifeyi yerine getirebilmesi için hukuki, mali ve sosyal ayrıcalıklar tanınmıştır. Tanınan bu ayrıcalıklarla daha da güç kazanan bürokrasi zamanla toplumsal, ekonomik ve siyasal alanda hâkim güç haline gelmiştir. Bürokrasinin Tek Parti döneminde sahip olduğu bu ayrıcalıklı konum çok partili hayata geçişle birlikte değişim yaşamıştır. DP bürokrasiyi CHP'nin destekçisi olarak algılamış ve iktidarı boyunca bu yapıyı kendine tehdit olarak görmüştür. Bu sebeple DP iktidarı süresince, bu yapının sahip olduğu gücü kırmaya yönelik tedbirler almıştır. Bu tedbirler iki ana başlık altında toplanabilir. Bunların birincisi bürokratların sahip oldukları itibar ve imtiyazlarının azaltılması, ikincisi ise hâkim ekonomik, toplumsal ve siyasal alanlarındaki etkilerinin kırılmasıdır. DP döneminde yaşanan bu siyaset-bürokrasi çatışmasının sonucunda, iktidar dışına itilen sivil bürokratik elit ordu tarafından gerçekleştirilen 27 Mayıs İhtilaline destek vermiş ve DP iktidardan indirilmiştir.