Politik para arzı dalgalanmaları: Türkiye örneği


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AHMET EMRAH TAYYAR

Danışman: HÜLYA AKAY

Özet:

Politik Konjonktür Teorileri", seçim dönemlerinde iktidarın yeniden seçilebilmek amacıyla iktisat politikası araçlarını kullanması yoluyla ortaya çıkan ekonomik dalgalanmaları ifade etmektedir. Seçimlerle birlikte hükümetin, para ve maliye politikalarını değiştirme gücüne sahip olması "devletin hayırsever diktatör olma konumunun" kötüye kullanılmasına yol açabilmektedir. Bu nedenle kamu tercihi okulu, "devletin başarısızlığı" kavramını öne sürüp politik konjonktür teorileri yardımıyla bu kavramı açıklamaya çalışmaktadır. Politik konjonktür teorileri, "Geleneksel Fırsatçı Politik Konjonktür Teorisi", "Geleneksel Partizan Politik Konjonktür Teorisi", "Rasyonel Fırsatçı Politik Konjonktür Teorisi" ve "Rasyonel Partizan Politik Konjonktür Teorisi" olmak üzere dört modelden oluşmaktadır. Türk seçmeninin yapısı daha çok "Geleneksel Fırsatçı Politik Konjonktür Teorisi"ne uygun düştüğünden bu tezde söz konusu teori temelinde analiz yapılmıştır. Çalışmada 1987 – 2016 yılları arasında Türkiye'de yapılan sekiz genel seçimin toplu etkisi ele alınarak dolaşımdaki para (M0), M1 para arzı, M2 para arzı, M3 para arzı, yurt içi krediler ve bankalararası faiz oranı (interbank) aylık serilerinin "Geleneksel Fırsatçı Politik Konjonktür Teorisi" varsayımları açısından geçerli olup olmadığı incelenmiştir. Serilerin incelenmesinde "Mevsimsel Box-Jenkins Modelleri" kullanılmıştır. Çalışmanın sonucuna göre dolaşımdaki para (M0), M1 para arzı, M2 para arzı, M3 para arzı ve yurt içi krediler aylık serileri üzerinde politik konjonktürün varlığı tespit edilmiştir. Ancak bankalararası faiz oranı (interbank) aylık serisinde politik konjonktürün varlığına rastlanılmamıştır. Buna göre 1987-2016 yılları arasında seçimlerin toplu etkilerine göre para politikası göstergeleri üzerinde genel olarak politik konjonktürün olduğu sonucuna ulaşılabilir.