Mahali idarelerde mali özerklik ve Türkiye açısından değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Duygu Tümer

Danışman: ÖZHAN ÇETİNKAYA

Özet:

Mahalli idareleri idari ve mali yönden güçlendirmek, varoluş amaçlarına uygun yapılandırmak ve modern kamu yönetimi anlayışının getirdiği saydamlık, hesap verilebilirlik, katılımcılık gibi değerler çerçevesinde çalıştırabilmek için çeşitli reformlar yapılmaktadır. Bu reformların hayata geçirilmesinde en önemli unsur mahalli idarelerde özerkliğin sağlanmasıdır. Mahalli idarelerde özerklik, mahalli idareler teorisi ve uygulaması alanında üzerinde önemle durulan konulardan biridir. Çalışmada ilk olarak vatandaşlara en yakın kamu birimi olan ve önemleri her geçen gün artmakta olan mahalli idarelerdeki mali özerklik konusu kavramsal boyutu ve ülke örnekleriyle ele alınmış daha sonra Türkiye’deki mahalli idarelerin mali yapıları ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Son olarak Türkiye’deki mahalli idarelerin, Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporlarından elde edilen 2014-2017 yılları arasındaki verilerinden yola çıkarak mali özerklik seviyelerine yönelik değerlendirmeler yapılmıştır. Çalışmada temel olarak Türkiye’de mahalli idarelerin mali özerkliğinin düşük bir seviyede olduğu ve başta büyükşehir belediyeleri olmak üzere, öz gelirler açısından yetersiz kaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca mahalli idare gelir kaynaklarının büyük kısmının genel bütçe vergi gelirlerinden alınan paylar ile bağış ve yardımlardan oluşmasından dolayı bu idarelerin merkezi idareye bağımlılıklarının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlardan yola çıkarak Türkiye’deki mahalli idarelerin mali özerkliğinin artırılmasına yönelik öneriler de sunulmuştur.