Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GÜRCAN ÖREN
Danışman: HAKAN ÇELİK
Özet:Yaşam kalitesi, beslenme ve sağlık açısından yararları düşünüldüğünde, yüksek oleik asit (high oleic-acid) içeriğine sahip bitkisel yağların üretimi ve kullanımı son yıllarda daha fazla tercih edilir hale gelmiştir. Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) bitkisel yağ üretilen bitkiler arasında en önemli ve pişirme kalitesi bakımından en fazla tercih edilen, linoleic asit açısından zengin ancak olic asit içeriği düşük bir bitkidir. Son zamanlarda yüksek olik asit içeriğine sahip ayçiçeği çeşidi tohumu üretimine başlanmıştır. Yağlık tohumların yağ asidi kompozisyonları genetik, ekolojik, morfolojik, fizyolojik ve kültürel faktörlere göre değişiklik göstermesi yanı sıra bu bitki tür ve çeşitleri arasında bitki besin elementi gereksinimleri bakımından da farklılıklar olabilmektedir. Uludağ Üniversitesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezinde yer alan serada toprağa artan dozlarda azot (N) ve potasyum (K) uygulamalarının ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin gelişimi ve kimi besin elementi alımları üzerine etkilerini incelemeyi amaçladık. Deneme tesadüf parselleri deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Ayçiçeği çeşitleri (ESNovamis CL, LG 5542 CL, Oliva CL, ve ESGrafic CL) beş farklı azot dozu (Kontrol, 16, 32, 48, 64 mg kg-1 N) ve üç farklı potasyum dozunda (Kontrol, 24, 48 mg kg-1 K) yetiştirildi. Çeşitlerden ESNovamis CL ve LG 5542 CL linolik tip, Oliva CL ve ESGrafic CL ise yüksek oleik tip ayçiçeği çeşidi olarak tescillidir. Deneme sonuçlarına göre artan azot dozları ayçiçeği çeşitlerinin kuru madde ve bitki besin elementi alımları üzerine istatistiksel olarak önemli etki etmiştir (p<0,01). Artan azot dozları denemede yer alan tüm çeşitlerin kuru madde ağırlıklarını, azot ve diğer besin elementi alımlarını artırmıştır. Artışlar en yüksek 32 mg kg-1 N dozundan sağlanmıştır. Azottun aksine potasyumun artan dozları ayçiçeği çeşitlerinin kuru madde ağırlığı ve bitki besin elementi alımlarını azaltmıştır. Çeşitler arasında önemli farklılıklar gözlenirken, yüksek oleik asit içeriğine sahip çeşitlerden biri olan ESGrafic CL, diğer çeşitlere oranla daha fazla kuru madde oluşturan ve daha fazla besin elementi alım kapasitesine sahip çeşit olduğu görülmüştür.