Fen bilimleri öğretmenlerine yönelik geliştirilen nitelikli yaşam temelli açık uçlu soru hazırlama kursunun uygulanması ve değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mehmet Emir Ar

Danışman: SALİH ÇEPNİ

Özet:

Günümüz çağında ülkeler sürekli gelişim ve kendini yenileme hedefi içerisindedir. Ülkelerdeki her büyük değişiklik eğitim sayesinde olmaktadır. Bu açıdan eğitim ve dolayısıyla da öğretmen eğitimi büyük önem taşımaktadır. Ülkeleri üst seviyelere taşıyacak bireyler yetiştirilmesi konusunda öğretmenlerin önemi büyüktür. Ancak bunun için öncelikle öğretmenlerin iyi yetişmiş, sürekli kendini yenileyen ve süreç içerisinde gerekli eğitimleri almış olması önemli görülmektedir. Uluslararası düzeyde ülkelerin konumlarını ve eğitim seviyelerini belirleyen bazı organizasyonlar yapılmaktadır. Bunlardan en bilineni OECD tarafından yapılan PISA uygulamasıdır. PISA sınavı 2000 yılından itibaren her üç yılda bir olmak üzere temelde üç alan üzerinde yapılmaktadır. Bu alanlar; matematik okuryazarlığı, fen okuryazarlığı ve okuma becerileridir. Ülkemiz bu uygulamaya 2003 yılında katılmaya başlamış ve o yıldan itibaren her üç yılda bir katılmaya devam etmiştir. Bu noktada ülkemizdeki PISA sınavı sonuçları bir problem olarak görülmüştür. Ülkemiz sınav sonuçlarına göre ortalamanın altında ve gelişmiş ülkelerden çok uzakta bir grafik sergilemektedir. Ülkemizdeki soru tipleri ile PISA sınavındaki soru tipleri arasında farklılıklar bulunmaktadır. Dolayısıyla öğrencilerimiz PISA sınavındaki sorulara yabancı kaldığı düşünülmekte ve bu da ülkemizde başarısızlık olarak dönmektedir. Öğrencilerimizin bu alışkanlıklarını değiştirmek için öğretmen eğitimi önemlidir. Öğretmenlerimiz PISA sınavlarındaki gibi nitelikli ve bağlam temelli sorular hazırlamaya başlayıp, öğrencilerini bu tarz sorularla karşılaştırırsa hem eğitimin günlük yaşamla bağlantısı kurulmuş olunacak hem de öğrencilerimizin zamanla bu tarz sorulara alışkanlığı artarak uluslararası sınavlarda ülkemizin konumunu yükselteceği düşünülmektedir. Bu nihai amaçla yola çıkarak bu tarz soru hazırlamaya yönelik bir öğretmen eğitimi hazırlanmıştır. 10 hafta (6 hafta teorik+4 hafta uygulama) süren eğitimde, eğitim öncesi, süreci ve sonrasında gönüllü 13 fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri alınarak öğretmenlerin açık uçlu sorular ve eğitime yönelik düşüncelerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Böylelikle eğitimin niteliği, sonraki eğitimlerde eklenmesi veya çıkarılması gerekenlerle ilgili bir bilgi bulutu oluşmuştur. Elde edilen nitel veriler içerik ve betimsel olarak analiz edilip sunulmuştur. Araştırmanın bulgularına göre öğretmenler açık uçlu soruların faydalı olduğunu düşünmektedir ve eğitimle birlikte açık uçlu sorulara bakış açılarının önemli ölçüde olumlu bir şekilde değiştiğini belirtmişlerdir. Ayrıca rubrik kullanımının açık uçlu sorulara bakış açılarında önemli değişikler yarattığını eklemişlerdir. Öğretmenler eğitimi faydalı bulduklarına değinerek eğitimin sürekliliği ve yaygınlaştırılması konusunda düşüncelere sahiptirler. Eğitim öncesi ve sonrası hazırlanan açık uçlu sorulara bakıldığında sorularda değişiklikler görülmektedir. Öğretmenler gerçek manada yaşam temelli soru hazırlamayı öğrendiklerini belirterek eğitimin faydalı olduğunu desteklemektedirler. Ayrıca katılımcı öğretmenler öğrencilerini bu tarz sorularla karşılaştırma konusunda olumlu düşüncelere sahiptirler ve soru hazırlamaya devam etme eğilimindedirler. Çalışmada tüm haftalara yönelik detaylı analizler ve buna bağlı olarak öneriler sunulmuştur.