ÇALIŞMA HAYATINDA ANNELİĞİN DÖNÜŞÜMÜ: BURSA ÖLÇEĞİNDE ÇALIŞAN ANNELER ÜZERİNE BİR UYGULAMA ARAŞTIRMASI


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EDA KILIÇ

Danışman: MEMET ZENCİRKIRAN

Özet:

Annelik ve çalışma hayatı, sanayileşme döneminden itibaren etkileşim içerisinde olmuş ve her iki kurum da birbirini dönüşüme uğratmıştır. Ücretli çalışma, tarihsel olarak anneliğe nazaran oldukça geç bir dönemde kadınların yaşamının bir parçası haline gelmeye başlamıştır. Bununla birlikte annelik ve annelik faaliyetleri, kadınların toplumsal konumunun belirleyicisi olarak görülmeyi sürdürmüştür. Bu konum, tarihsel olarak ve toplumdan topluma değişikliğe uğrasa da anneliğe atfedilen değerin yüceltilmesi ya da anneliğin aşınması, ideolojik arka plana sahiptir. Çalışan annelik olgusu, feminist hareketler, sosyal politikalar ve çalışma hayatına yönelik düzenlemeler doğrultusunda dönüşüm geçirmiştir. Ancak annelik faaliyetleri, aile ve toplum içerisinde hâlâ önemli bir yere sahiptir. Annelik faaliyetleri, literatürde, çalışma hayatında kadınların karşı karşıya kaldığı sorunlardan yalnızca biri olarak ele alınmıştır. Bu nedenle çalışmada anneliğin bir kurum olarak inşa edilerek yüzyıllar boyunca uğradığı toplumsal, ekonomik, siyasi ve hukuki dönüşüm, çalışma hayatında anneliğin tarihsel arka planı ve özellikleri ve çalışan annelerin yaşadıkları sorunlar tüm yönleriyle ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu çalışma, Türkiye'de anneliğe dair ideolojilerin ve çalışma hayatının annelik ile birlikte sürdürülmesine olanak tanıyan yasal düzenlemelerin çalışma hayatında anneliğin dönüşümü üzerindeki etkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmada Bursa ölçeğinde amaçlı örnekleme ile seçilen 502 anneye uygulanan anketin değerlendirilmesi sonucu ilişkisel tarama modeli ile kadınların annelik ve çalışma hayatına yönelik tercihlerinde tam zamanlı annelikten çalışma hayatı ve anneliği bir arada sürdürme eğilimine doğru bir dönüşümün söz konusu olduğu ortaya çıkmıştır.