İkinci Dünya Savaşı sürecinde Türkiye'nin sosyo-ekonomik durumu (1939-1945)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hasan Çetin

Danışman: SAİME YÜCEER

Özet:

İkinci Dünya Savaşı Sürecinde Türkiye’nin Sosyo-Ekonomik Durumu (1939- 1945) adlı yüksek lisans çalışması, tez kriterinde ele alınmış bir incelemedir. Bu çalışmada, İkinci Dünya Savaşı sürecinde Türkiye’nin sosyo-ekonomik yapısı tahlil edilerek, bu süreçteki sosyal ve ekonomik politikaların uygulama ve sonuçlarının, savaş sonrası süreçteki siyasal, sosyal ve ekonomik olaylar üzerindeki etkileri incelenmiştir. Birinci başlık altında, İkinci Dünya Savaşı öncesi Türkiye’nin sosyo-ekonomik durumu incelenmiştir. Bu bölümde, Cumhuriyet’in Osmanlıdan aldığı ekonomik miras, Cumhuriyetin ilk yılları ve iktisat politikası arayışları, liberal ekonomik dönemdeki ekonomi politikaları ve bu politikaların sonuçları, devletçiliğe geçiş süreci ve devletçi ekonomik dönemdeki ekonomi politikaları ve bu politikaların sonuçları üzerinde durulmuştur. Ayrıca bu bölümde, Atatürk dönemi olarakta adlandırdığımız, 1923-1938 döneminin sosyo-ekonomik bakımdan genel bir değerlendirilmesi yapılmıştır. İkinci ana başlık altında, tezimizin de ana konusunu oluşturan, İkinci Dünya Savaşı Sürecinde Türkiye’nin sosyo-ekonomik durumu incelenmiştir. Bu bölümde, savaş ekonomisine geçişte yapılan yasal düzenlemeler ve ekonomik yapılanmanın yeniden kuruluşu, savaş döneminde yükselen fiyatlara ve karaborsaya karşı devletin müdahaleleri, savaş dönemi ekonomisini kontrol etmeye yönelik geçmişte ve şimdi de çok tartışılan Karne Uygulaması, Yüzde 25 Kararı, Varlık Vergisi, Toprak Mahsulleri Vergisi ve Çiftçiyi Topraklandırma Kanunları üzerinde durulmuş ve bu kanunların uygulama ve sonuçları tahlil edilmiştir. Ayrıca bu bölümde, İkinci Dünya savaşı öncesi süreçten başlayarak, Türkiye’deki nüfus, sağlık, eğitim ve kültür politikalarının uygulama ve sonuçları incelenmiştir. Üçüncü ana başlık altında, İkinci Dünya savaşı yıllarında uygulanan sosyal ve ekonomik politikaların savaş sonrası süreçteki siyasal, toplumsal ve ekonomik yapıya yansımaları üzerinde durulmuştur. Bu çalışma, İkinci Dünya Savaşından günümüze kadar gelen süreci daha iyi anlamamıza ve Türkiye’deki Çok Partili hayata geçişin, dış etkilerinden çok, iç etkilerini ayrıntılı bir biçimde irdeleyen, hem resmi kaynakları, hem de ulusal basında yer alan kaynakları eleştirel bir biçimde inceleyen ve bu konuda araştırma yapacak olan araştırmacılara kaynak olacak bir çalışma olacağı inancındayım.