Bursa ilinde süt işleyen tarımsal kooperatiflerin ekonomik analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: CANER EREN

Danışman: HASAN VURAL

Özet:

Çağımızın ekonomik sistemi, profesyonel olarak bu sistemin gerekliliklerini yerine getiremeyip büyüyememiş, finansal açıdan rekabet gücü zayıf küçük üreticileri örgütlü hareket etmeye mecbur bırakmıştır. Kooperatif yöneticileri ise, bir yandan ortaklarının ekonomik ve sosyal menfaatlerini gözetmek diğer yandan da piyasa koşulları çerçevesinde kar amacı güderek kooperatif menfaatini sağlamak durumundadırlar. Reel sektörde yer alan firmaların rekabet edebilmesi ve başarılı olabilmesi için finansal analiz yöntemleri ile sürekli olarak etkinlik ölçümlerini yapmaları oldukça önemlidir. Çalışmada, Bursa ilinde süt sığırcılığı konusunda faaliyet gösteren 15 adet Tarımsal Kalkınma Kooperatifinin 2012 ve 2013 yılı bilançoları, gelir tabloları ve bu kooperatiflerle doğrudan anket yolu ile toplanan bilgilerden elde edilen veriler ışığında finansal durumu incelenmiştir. Ayrıca bu kooperatifler arasında gerek büyüklükleri ve gerekse toplanan sütü çiğ süt olarak pazarlayan kooperatifler ile sütü işleyerek işlenmiş ürün olarak pazarlayan kooperatifler arasında finansal yapıları bakımından karşılaştırmalar yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; kooperatiflerin %33'ünün varlık anlamında bir önceki yıla oranla büyüdüğü geri kalan %67'sinin ise bir önceki yıla oranla küçüldüğü görülmüştür. Duran varlıklar açısından ise kooperatiflerin sadece %20'sinin duran varlıklarını arttırabildikleri görülmüştür. Varlıkların finansman kaynaklarına bakıldığında kooperatiflerin %33'ünün öz sermaye oranının istenilen düzeyde olduğu, %20'sinin finansman kaynağı olarak uzun vadeli borçların ağırlıkta olduğu, %47'sinin ise varlıklarını büyük oranda kısa vadeli borçlarla finanse ettikleri görülmüştür. Sütü işleyerek pazarlayan kooperatiflerin kaynak yapısı, net işletme sermayesi ve elde ettikleri gelir bakımından topladıkları sütü çiğ süt olarak pazarlayan kooperatiflere nazaran daha iyi durumda oldukları belirlenmiştir. Üretilen ürünlerin pazarlanması ise sütü işleyerek pazarlayan kooperatiflerin önemli sorunları arasında yer aldığı görülmüştür. Kooperatiflerin %60'ının kar elde etmesine karşın kar marjlarının oldukça düşük olduğu ve bazı kooperatiflerin ürün farklılaştırmasına giderek daha başarılı oldukları belirlenmiştir.