Göç bağlamında ebeveyn kültürleşmesi, ergenin arkadaşlık ilişkileri ve psikososyal yetkinliği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEVİM YILDIZ ASLAN

Danışman: Ahu Öztürk

Özet:

Bu çalışmanın amacı, göçmen ailelerin ergen çocuklarının psiko-sosyal yeterliği ve arkadaşlık ilişkilerini etkileyen göçe ilişkin, kültürel ve ailevi faktörlerin doğrudan ve dolaylı etkilerini incelemektir. Aynı zamanda, ebeveynin göç ve kültürleşme deneyimleri ile ebeveyn inanç ve uygulamaları arasındaki bağlantıların incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında göçmen ergenin uyumu ile ebeveyn biliş ve davranışlarına kültürel ve ailevi sistemin etkileri de; Gülerce'nin (2007) Dönüşümsel Aile Modeli ve Berry'nin (1997) Kültürleşme Modeli çerçeve alınarak incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini, Bursa iline son 10 yıl içinde Türkiye'nin küçük yerleşim yerlerinden iç göç yoluyla gelen yaşları 11-14 arasında değişen 206 ergen ve anneleri oluşturmuştur. Anneden elde edilen veriler; kültürleşme süreci, aile işlevleri ve göç algısına dair sorulara verdikleri cevaplara ve yanı sıra ebeveynlik biliş ve davranışlarına ilişkin bir grup ölçüme dayanmaktadır. Ergenin uyum göstergeleri olarak ele alınan psiko-sosyal yetkinliği ve arkadaşlık ilişkilerine ilişkin veriler ise öz bildirimlerinden elde edilmiştir. Ergen psiko-sosyal uyumu ile göç ve kültürleşmenin bağlantılarına dair bulgular; annenin ayrımcılık deneyimlerinin, kültürleşme stratejilerinin ve yanı sıra ebeveynlik inanç ve uygulamalarının, ergenin akran ilişkilerini ve yalnızlığını yordadığını göstermiştir. Ayrıca, ailedeki psikolojik işlevselliğin de ergenin bir takım uyum göstergelerini açıkladığı da görülmektedir. Annenin ergenin akran ilişkilerini yönetirken en çok göç sürecine ilişkin ayrımcılık deneyimlerinden etkilendiği de dikkat çekici bir diğer bulgudur. Yanı sıra, annenin akran yönetiminin ergenin psiko-sosyal uyumu ile göç sürecine ilişkin değişkenler ve ailenin psikolojik işlevselliği arasında aracı rolü olduğu saptanmıştır. Son olarak çalışmadan elde edilen bulgular, göç bağlamındaki genç bireylerin uyumuna aile üyelerinin maruz kaldığı kültürel ve sosyal değişimin etki edebildiği şeklinde yorumlanarak kültürleşme, dönüşümsel aile modeli ve ergen uyumuyla ilgili literatür çerçevesinde tartışılmış, çalışmanın katkısı ve sınırlılıkları değerlendirilmiştir.