Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Mutlu Gül
Danışman: SALİH KARACABEY
Özet:Hz. Peygamber'den aktarılan söz, fiil ve takrire dayalı bilgilerin ifadelendirilmesi demek olan hadis, sadece muhaddislerin değil İslâmî ilimlerle meşgul olan herkesin ilgilendiği alanlardan biridir. Hz. Peygamber'den aktarılan rivayetlerin önemli bir kısmını hüküm ifade eden haberler oluşturmaktadır. Bu gruba giren haberlerin aktarımında alimler daha fazla özen göstermişler, hüküm bildiren hadislerin sahih sayılabilmesi ve onlarla amel edebilmek için birtakım ilave kriterler öne sürmüşlerdir. Sened ve metin olmak üzere iki kısımdan oluşan bir rivayetin sahih sayılabilmesi için her iki kısmının da bazı şartları taşıması gerekmektedir. Hadisin sıhhati konusunda muhaddislerin daha ziyade senede yoğunlaştıkları, bunun yanında fukahânın ise metni öncelediği genel anlamda kabul edilmekle birlikte, Hanefîlerin metnin yanında sened konusunda da metodik bir yaklaşıma sahip olduğu görülmektedir. Sünnî İslam dünyasındaki dört büyük fıkhî mezhepten biri olan Hanefî mezhebinin hem usûl hem de füru-ı fıkha dair eserlerinde, hadisle amel edebilmek için gerek sened gerekse muhtevaya dair tenkit kriterlerinin ele alındığı görülür. Hanefî fakihlerin hadis tenkidi ile ilgili görüşlerini sened ve muhteva tenkidi başlıkları altında iki bölümde incelemekte olan bu tez, Hanefîler tarafından ahkâm hadisleri bağlamında geliştirilen tenkit kriterlerini erken dönem usûl eserleri çerçevesinde ele almaktadır. Bu amaca yönelik olarak öncelikle sened ve râvilerle ilgili öne sürülen şartlar incelenmekte, muhteva tenkidi kısmında ise usûl eserlerinde zikredilen örnekler çerçevesinde bu kriterler değerlendirilmektedir. Konunun daha iyi anlaşılabilmesi amacıyla her bir başlık altında muhaddislerin kriterleri de ayrıca zikredilerek karşılıklı mukayese yapılmıştır.