Osmanlı para tarihinde tağşiş


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HALİME ALKAN

Danışman: EMİN ERTÜRK

Özet:

Para, insanlar tarafından çeşitli amaçlarla kullanılan sosyal bir araç ve toplumsal ve ekonomik ilişkilerde belirleyici olan önemli bir kurumdur. Para, zaman içinde giderek daha karmaşık bir hale bürünmüş ve finansal amaçlarla çeşitli şekillerde kullanımı da giderek yaygınlaşmıştır. Bu kapsamda tağşiş, madeni para sistemlerinde kullanılan bir uygulama olarak para otoriteleri tarafından madeni paraların değerli maden içeriğinin düşürülmesi demektir ve tağşiş sonrasında parada meydana gelen değer kaybı somut olarak gerçekleşmektedir. Kağıt para sistemlerinde kullanılan devalüasyon ise sabit kur rejiminde yine para otoriteleri tarafından paranın değerinin düşürülmesi demektir ve söz konusu değer kaybı bu kez soyut olarak gerçekleşmektedir. Bu çalışmanın amacı, tağşişlerin sıklığı ve derecesine göre beş döneme ayrılan Osmanlı para tarihindeki tağşiş uygulamalarının kronikleşmiş neden ve sonuçlarını ortaya koyarak dönemsel olarak analiz etmektir. Bu çerçevede öncelikle literatürde aynı anlama gelecek şekilde kullanılan tağşiş ve devalüasyon uygulamalarının niteliksel özellikleri, uygulanmalarına yol açan koşullar ve uygulama sonrasında ortaya çıkan sonuçlar ile işleyiş mekanizmaları ayrıntılı bir şekilde açıklanmış, ardından karşılaştırmalı analiz yöntemiyle ortak özellikleri ve farklı yönleri belirtilmiştir. Daha sonra madeni para tarihinin zaman içinde paranın değerinde meydana gelen düşüşlerin kesikli bir tarihi olduğu düşüncesinden hareketle tağşiş uygulamalarının analizine geçilmiştir. Bu kapsamda ilkel çağlardan beri kullanılan para ve ilkçağlardan beri kullanılan madeni para ile tağşiş uygulamaları ilişkisi tarihsel açıdan ele alınmıştır. Son olarak Osmanlı para tarihindeki tağşiş uygulamaları niceliksel veriler, tablolar ve grafiklerden de yararlanılarak siyasi, ekonomik ve toplumsal ilişkiler çerçevesinde irdelenmiş, her dönem için diğer dönemlerden farklı gelişen dinamiklere yer verilmiştir.