Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Cerrahi Tıp Bilimleri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ali İmran Özmarasalı
Danışman: Ahmet Bekar
Özet:
Periferik sinir hasarı sonrası rejenerasyonu günümüzde hala tam
olarak çözülemeyen bir sorundur. Periferik sinir hasarının tedavisinde sinir
greftleme veya primer onarım tedavileri yapılıyorsa da sadece bu yöntemlerle
elde edilen klinik sonuçlar yeterli değildir.
Üridin insanların kan dolaşımında ve anne sütünde bulunan majör
pirimidin nükleozididir. Dışardan verilen üridinin çeşitli deneysel sinir hasarı
modellerinde terapötik etkinliğine dair literatürde önemli kanıtlar mevcuttur.
Üridinin yenidoğan sıçan hipoksik-iskemik ensefalopati (HIE) ve hiperoksik
beyin hasarı modellerinde apoptotik sinir hücresi ölümünü baskılamak
suretiyle nöroprotektif etkinlik gösterdiği ve uzun dönemli takiplerde genç
erişkin sıçanlardaki kognitif fonksiyon bozukluğunu anlamlı şekilde azalttığı
gösterilmiştir. HIE modelinde üridin tedavisi ile histon deasetilaz (HDAC)
aktivitesinin de baskılanması, üridinin beyin hasarındaki terapötik etkinliğine
aracılık eden mekanizmalardan biri olarak ortaya çıkarılmıştır.
Siyatik sinir hasarında da apoptozis ve inflamasyon gibi benzer
mekanizmalar sinir hasarına katkıda bulunmakta ve sinirin fonksiyonel
iyileşmesine engel olmaktadır. Ayrıca HDAC inhibitörlerinin periferik sinir
hasarı sonucu ortaya çıkan nöropatiyi azalttığı yakın zamanlı çalışmalarda
gösterilmiştir. Bir diğer çalışma ise HDAC3 enzimine bağlı bir yolağın
periferik myelin gelişimine ve fonksiyonel rejenerasyona engel olduğunu ve
bu yolağın inhibisyonunun periferik myelinizasyonu artırdığı gösterilmiştir.
Çalışmamızda sıçan siyatik sinir transeksiyon ve primer anostomoz
modelinde önceki çalışmalarda gösterilen üridinin rejeneratif etkinliğinde
epigenetik mekanizmaların muhtemel aracılığı incelendi. Sıçanlarda tek
taraflı siyatik sinir transeksiyon ve primer anostomoz modeli uygulaması
sonrasında intraperitoneal yolla 7 gün boyunca günde 1 kez salin (kontrol) ya
da üridin (500mg/kg) verilmesini takiben 8. gün deney sonlandırıldı ve siyatik
sinirler en blok olarak çıkartıldı. Ayrıca hiç siyatik sinir hasarı yapılmayan
5
Sham grubu hayvanlar da deney kapsamına alındı. Siyatik sinir örnekleri
direkt eksize edilerek veya paraformaldehit ile fikse edilmiş olarak elde edildi.
Direkt olarak eksize edilen siyatik sinir örneklerinden elde edilen
homojenatlarda HDAC ve Histon Asetiltransferaz1 (HAT1) enzim aktiviteleri
spektrofotometre ile ölçüldü ve ayrıca asetil-Histon H3 ve asetil-Histon H4
proteinlerinin düzeyleri yarı-kantitatif olarak Western Blot yöntemi ile analiz
edildi. Paraformaldehit fiksasyonu yapılan siyatik sinir örneklerinde ise
aksonal dansite, toplam myelinli akson sayıları ve akson kalınlıkları
histomorfolojik olarak analiz edildi.
Anahtar kelimeler: Üridin, siyatik sinir hasarı, periferik sinir rejenerasyonu,
histon deasetilaz, histon asetiltransferaz, mekanizma