Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ, BİYOLOJİ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ABDELAZIM ADIL MOHAMMED MOHAMMED
Danışman: Egemen Dere
Özet:
Planlanan bu
çalışmada, sıçanlarda tolüen maruziyetine bağlı gerçekleşen ölümlerde
asetilkolinesteraz, Na+/K+ ATPaz ve fosfofruktokinaz enzimlerinin kalp kanı ve
beyin dokusunda post-mortem düzeylerinin incelenmesi, ölüm sonrası geçen zamana
bağlı olarak aktivite değişimlerinin hesaplanması amaçlanmaktadır. Tolüen
maruziyeti sebebiyle gerçekleşen ani ölümlerde enzimlerin (asetilkolinesteraz,
Na+/K+ ATPaz, fosfofruktokinaz) nasıl etkilendiği incelenerek ölüm zamanı ile
ilişkisi araştırılacaktır. Organik çözücüler günlük yaşamda sık kullanılan sıvı
maddelerdir. Çeşitli alanlarda kullanılır (tiner, boyalar, boya incelticiler, vernik, pas
önleyiciler, yapıştırıcılar, solvent tabanlı temizleyiciler, kozmetik ürünleri
vb.) ve insanlar bu çözücülere inhalasyon, cilt teması, oral yol gibi çeşitli
şekillerde maruz kalırlar. Bu kimyasallar arasında özellikle toplumun düşük
sosyoekonomik grubundaki gençler tarafından narkotik olarak kullanılan uçucu
maddeler bulunmaktadır. Türkiye’de orta öğrenim gören öğrencilerin, uçucu madde
kullanım sıklığının %5,1 civarında olduğunu ileri sürmektedir. Tolüen; renksiz,
berrak, keskin ve hoş kokusu olan
uçucu bir sıvı hidrokarbondur. Ham petrolden benzin ve diğer yakıtların
ayrıştırılması sırasında ortaya çıkmaktadır. Endüstride sık kullanılan bir
maddedir, tolüenin başlıca; boyalar, vernik, pas önleyiciler, yapıştırıcılar,
solvent tabanlı temizleyicilerde, boya incelticiler ve ayrıca kozmetik
ürünlerde kullanması yaygındır. Çok yaygın bir kullanıma sahip olan tolüene
maruz kalan canlılarda kalp, akciğer, karaciğer, böbrek, sinir sistemi ve beyin
üzerinde hasar bırakır. Tolüen, absorbsiyonu sonrası sitokrom p- 450 enzim
ailesi tarafından okside olur ve sonuçta reaktif oksijen türleri (ROS) oluşur.
Bu reaktif oksijen türleri birçok doku ve organda hücresel toksisiteye neden
olur. Organik solventlerin hücre hasarındaki toksik etkilerini ROS oluşumu yolu ile gösterdikleri
belirlenmiştir. Süperoksid anyonu, ferril ve hidroksil iyonları gibi reaktif
oksijen ürünlerinin lipid peroksidasyonlarını başlattığı bilinmektedir. ROS'un
zararlı etkilerine engel olmak üzere antioksidan savunma sistemleri
gelişmiştir. Ancak bazı durumlarda mevcut antioksidan savunma sistemi serbest
radikallerin etkisini tamamen önleyemez ve oksidatif stres olarak adlandırılan
durum ortaya çıkar. Oksidatif stres ile birlikte oluşan ve ROS olarak bilinen
moleküller, özellikle lipit, protein ve DNA gibi hücre bileşenlerine zarar verir.