Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, İLAHİYAT FAKÜLTESİ, FELSEFE VE DİN BİLİMLERİ BÖL., Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEMANUR NUR
Danışman: İsmail Sağlam
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Bu çalışma, ortaöğretim kurumlarında eğitim gören öğrencilerin ahiret inancı ile ahlaki kayıtsızlık düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Söz konusu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm; Kur’an ve hadislerde ahiret, ahiret inancının insan hayatına etkisi, ahiretin kelime ve terim anlamları gibi temel kavramlar üzerinde durulan teorik kısımdır. İkinci bölüm; Ahlaki kayıtsızlık kavramının açıklanması, gayr-ı ahlaki davranış sergilemenin psikolojik sebepleri ve gayr-ı ahlaki davranışları meşrulaştırma başlıklarını içermektedir. Üçüncü bölüm; araştırmanın problemine ilişkin yapılmış olan genel tarama modeliyle yürütülen çalışmayı oluşturmaktadır. Araştırmada öncelikli olarak ahlaki davranışla ahiret etkileşimi kavramsal bağlamda ele alınmış, ahiret inancının gençlerin ahlaki kayıtsızlık gösterdiği davranışlarına etkisi üzerinde odaklanılmıştır. Dolayısıyla bu çalışmada araştırmanın temel konusu olan ahiret inancının davranışlara etkilerini incelemek amaçlanmıştır. Ahiret inancının bireyin ahlaklı olma haline katkıda bulunarak, bireyin gayr-ı ahlaki davranışlarını kontrol etmesinde işlevsel bir etkiye sahip olduğuna işaret edilmiştir. Ahiret inancının öncelikli olarak bireyin ahlaki davranışı için bireye sağladığı güçlü, faydalı psikolojik yararlar ele alınmıştır. Vicdan duygusunu harekete geçiren ahiret inancının, kişiyi yaptığında rahatsızlık duymayacağı davranışlara yönelttiği ele alınmıştır. Ahirette hesap verme bilincinin, iyilik yapanın mükâfatlandırılacağı, kul hakkı, sevap ve günahı düşünerek kişinin daha itidalli davranıp, kontrollü hareket edebilmesine öfke vb. olumsuz duygular sonucu meydana gelecek istenmedik söz ve davranışların önüne geçilmesine katkı sağladığına işaret edilmiştir. Bu sebeple ahiret inancı destekli verilecek ahiret eğitiminin bireyin iç huzura kavuşmasına, manevi doygunluk yaşamasına ve gayr-ı ahlaki davranışlardan uzak kalmasına katkı sağlaması amaçlanmaktadır. Bu şekilde verilecek olan ahlak eğitiminin birey üzerindeki bir diğer olumlu etkisi güven, huzur, sevgi gibi olumlu duyguları destekleyerek bireyin kendini gerçekleştirmesini, olumlu bir benlik algısına sahip olmasını sağlamaktır. Genel tarama modeliyle yürütülen çalışmayı oluşturan dördüncü bölüm; öğrencilerin davranışları üzerinde ahiret inancının etkisini incelemeyi amaçlayan Ahiret İnancı Ölçeği, araştırmacı tarafından geliştirilen kişisel demografik bilgi formu, Fazilet Yavuz Birben ve Hasan Bacanlı, tarafından 2018 yılında Türkçeye uyarlanan Ahlaki Kayıtsızlık Ölçeğinden elde edilen bulgular, tartışma ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Değer ve anlam duyguları, insanın kendine, diğer insanlara, çevreye, hayata ve ölüme bakışını ve tavrını belirleyen, bunlarla ilişkisini yaşamsal düzeyde etkileyen önemli duygulardır. İnsan gelişim dönemleri içinde, değer ve anlam duygularına tatmin arayışının en şiddetli bir şekilde yaşandığı dönem, bulûğ ile başlayan gençlik yılları olması hasebiyle Bursa ilindeki ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören 506 lise öğrencisi üzerinde yapılan araştırmada lise öğrencilerinin geldikleri sosyal çevrelere, eğitim durumlarına, anne baba eğitim durumlarına, kardeş sayılarına, ailede kaçıncı çocuk olduklarına, ahiret inanç düzeylerine, ahlaki kayıtsız davranışlarda bulunmalarına yönelik sorular yöneltilmiştir. Uygulanan anket, ahiret inancı ölçeği ve ahlaki kayıtsızlık ölçeği kapsamında elde edilen veriler frekans, aritmetik ortalama, çapraz tablo yöntemleri kullanılarak yorumlanmış ve korelasyon tekniği kullanılarak veriler arasında ilişki tespiti yapılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda ahiret inancı ile ahlaki kayıtsızlık arasında anlamlı bir farklılaşma olduğu tespit edilmiştir.