Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Kimya, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2025
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Açelya Aklan
Danışman: Önder Aybastıer
Özet:
Pitaya (Hylocereus costaricensis) kabuğu, yüksek fenolik bileşik içeriği sayesinde güçlü antioksidan özellik göstermektedir. Bu çalışmada, Hylocereus costaricensis kabuğu sürdürülebilir kozmetik uygulamaları için yenilikçi bir ham madde olarak değerlendirilmiştir. Ancak fenolik bileşiklerin düşük stabilitesi ve biyoyararlanımı, uygulamalarda bazı sınırlamalar oluşturmaktadır. Bu sınırlamaların aşılması amacıyla, Hylocereus costaricensis kabuğu ekstraktı taşıyan nanolipozomlar geliştirilmiş ve bu sistemlerin lipozomal dudak balmı formülasyonlarında kullanımı araştırılmıştır. Ekstraktın elde edilmesinde ultrasonik destekli ekstraksiyon yöntemi kullanılmış ve ekstraksiyon koşulları optimize edilmiştir. Optimum koşullarda elde edilen ekstraktın bileşenleri HPLC-DAD ile tanımlanmıştır. Ekstrakt, ince film hidrasyonu yöntemiyle nanolipozomal sisteme enkapsüle edilmiş ve formülasyon parametreleri optimize edilmiştir. Optimum formülasyonda %83,1 oranında enkapsülasyon etkinliği elde edilmiştir. Lipozomlar; partikül boyutu, ζ-potansiyeli, morfolojisi (TEM, DLS) ve depolama stabilitesi yönünden karakterize edilmiştir. Elde edilen optimum lipozom sistemleri, balmumu ve doğal yağlar ile birleştirilerek dudak balmı formülasyonları geliştirilmiştir. Formülasyonlar, pH, renk ve iletkenlik gibi fizikokimyasal parametreler bakımından değerlendirilmiştir. Antioksidan salım profili ve duyusal özellikleri incelenmiştir. Ayrıca biyolojik etkinlik, HaCaT hücre hattı üzerinde yapılan sitotoksisite ve yara iyileştirme analizleri ile desteklenmiştir. Elde edilen bulgular hem ekstraksiyon hem de enkapsülasyon süreçlerinin başarıyla optimize edilebildiğini ve Hylocereus costaricensis kabuğu ekstraktının dermokozmetik ürünlerde etkili bir antioksidan bileşen olarak kullanılabileceğini ortaya koymuştur. Çalışma, biyolojik değeri yüksek atıkların işlevsel ve sürdürülebilir kozmetik ürünlere dönüştürülmesine katkı sağlamaktadır.