Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ahmet Egemen Sakın
Danışman: YÜCEL TAŞDEMİR
Özet:Bu çalışmada Bursa Uludağ Üniversitesi Görükle Kampüsü’nde iki (U1 ve U2) ve Gemlik Kampüsü’nde bir (GK) noktadan dış ortam havası ve ağaç bileşeni örnekleri (zeytin ve çam ağaçlarından yaprak, bir yıllık dal ve iki yıllık dal örnekleri) alınmıştır. Analiz edilen örneklerde 10 adet organoklorlu pestisit (OCP) türü (α-HCH, β-HCH, γHCH, δ-HCH, HEPTX, endrin, endosulfan-β, endrin aldehit, p,p’DDT ve metoksiklor) hedeflenmiştir. Ölçülen konsantrasyonlar dış ortam havasında 184,47±176,69294,22±212,92 pg/m , zeytin bileşenlerinde 1,70±1,0-5,36±2,46 ng/gKM ve çam bileşenlerinde ise 5,62±4,33-17,07±13,54 ng/gKM aralığında değişmiştir. Dış ortam havası konsantrasyonu ve bitki bileşenlerinde hesaplanan seviyelerin literatür ile tutarlı oldukları görülmüştür. Hakkında sınırlı sayıda çalışmaya rastlanan bitkiler üzerindeki partikül fazın, önem verilmesi gereken bir bileşen olduğu ortaya konmuştur. Yapılan ıraksaklık katsayısı analizinde seçilen ağaç türleri, ağaç bileşenleri ve örnekleme noktalarının birbirlerinden farklı özelliklere sahip olduğunu, bu nedenle ayrı ayrı incelenmelerinin önemli çıktılar vereceğini işaret eden değerlere ulaşılmıştır. Üçlü grafik ile yapılan değerlendirmelerde ağaç bileşenleri ile dış ortam havasındaki baskın OCP gruplarının temsili sağlanmıştır. Kaynak belirleme çalışmalarında ağaç bileşenlerinin dış ortam havası ile benzer sonuçlar verdiği fakat kaynaklardan dış ortam havasından farklı şekillerde de etkilendikleri belirlenmiştir. Bunun yanında bileşen yaşının artmasıyla dış ortam havası ile dallar arasındaki kaynak belirleme tutarlılığı azalmıştır. Geri izleme çalışmaları ile bölgesel ölçekte kaynak oluşturabilecek alanlar tespit edilmiştir. Zeytin yaprağı, çam iğnesi ve bu ağaçların dallarında ölçülen OCP seviyeleri ile genel olarak dış ortam havası seviyelerinin modellenebileceği ortaya konmuştur.