Orhaneli ve Büyükorhan (Bursa) ilçelerinde etnobotanik bir araştırma


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Nebile Burcu Albayrak

Danışman: RUZİYE DAŞKIN

Özet:

Bu çalışma Bursa ilinin Orhaneli ve Büyükorhan ilçelerinde 2016-2019 yılları arasında gerçekleşmiştir. Çalışma sırasında bu ilçelere bağlı toplam 30 köy ziyaret edilmiş ve 115 kişi ile yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Bu kişilerden 69’u kadın, 46’sı ise erkektir. Yaş ortalaması 45-65 yaş arasında yoğunluk göstermektedir. Eğitim durumları ise kadınlarda okuma yazma; erkeklerde ise ilkokul seviyesindedir. Çalışma sonucunda etnobotanik öneme sahip 50 familyaya ait 110 takson ve 229 farklı kullanım tespit edilmiştir. Yörede en çok kullanılan familyalar 11 taksonla Rosaceae ve 11 taksonla Lamiaceae’dir. Yörede kullanımı tespit edilen taksonlardan 93’si sağlık amaçlı, 86’si gıda amaçlı, 13’ü hayvan yemi, 10’u ahşap alet yapımı, 5’i yakacak, 5’i inşaat, 5’i süs bitkisi, 3’ü kaşık yapımı, 2’si yağ eldesi, 1’i süpürge, 1’i sepet yapımı, 1’i çit bitkisi, 1’i oyuncak, 1’i müzik aleti yapımı, 1’i ipek böcekçiliğinde, 1’i zehir amaçlı kullanılmaktadır. Çalışmada daha önceden bilinen kullanım alanlarının yanında özellikle halk ilacı alanında Anethum graveolens L., Brassica oleracea L., Chenopodium album L. ssp. album, Coriandrum sativum L., Cucumis melo L., Ferula communis L. ssp. communis, Origanum sipyleum L. ve Rumex acetosella L. türlerinin araştırma bölgesinde ve çevre illerde yapılan araştırmalarda ilk kez literatüre geçtiği, Cistus laurifolius L., C. salviifolius L., Lavandula pedunculata (Mill) Cav. ssp. cariensis (Boiss.) Upson & S. Andrews ve Sinapis arvensis L. türlerinin ise farklı kullanımlarının olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca Pinus brutia Ten. kozalaklarından reçel yapımı da yörede ilk kez kayıt altına alınmıştır.