Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Abdüssamet Özkan
Danışman: YAŞAR AYDINLI
Özet:Platon'un Menon diyalogunda yer alan Menon Paradoksu, bilgi felsefesi tarihinde araştırma ve öğrenmenin imkânını sorgulaması bakımından kadim felsefi gelenekte, ilkin doğuştancı bilgi anlayışına dayanan Platon'un Hatırlama Teorisi'nin ve ardından bu teoriye karşı Aristoteles tarafından geliştirilen duyumlamaya dayalı bilgi teorisinin inşa edilmesinde bir sıçrama tahtası rolü oynayarak öğrenmenin doğası ve epistemolojik ilerleme gibi birçok meseleye zemin hazırlamıştır. Menon'da problemin çerçevesi şu şekilde belirlenir: Bir nesneye ilişkin başarıyla sonuçlanan araştırma veya öğrenme imkânsızdır, çünkü araştırmaya giriştiğin nesneyi ya zaten bilirsin – ki bu durumda araştırmaya koyulman anlamsız ve gereksizdir – ya da bilmezsin – bu durumda da o nesneyi hiçbir şekilde araştırmaya koyulamazsın. Platon'un varsayılan çözüm önerisi, Hatırlama Teorisidir. Bu teori, epistemolojik gelişimimizin nasıl gerçekleştiğine ilişkin doyurucu bir açıklama sunmamakla birlikte, bilginin nihai olarak nasıl oluştuğu hakkında da açıklayıcı bir güce sahip değildir. Aristoteles'in problemin aşılması için öne sürdüğü asıl çözüm ise, Menon'a açık bir şekilde atıfta bulunduğu pasajlarda (İkinci Analitikler I.1 ve Birinci Analitikler II.21) yatmaz. Zira Aristoteles, bu bölümlerde tamamen farklı bir problemle uğraşır. Onun asıl çözüm önerisi, İkinci Analitikler'in ikinci kitabında (özellikle II.8) tanımın ortaya çıktığı öğrenme yolu ve tanımlanacak olan nesnenin "başlangıç bilgisini" veren tümevarım yolunda (II.19) yatar. Fârâbî, Eflatun ile Aristoteles'in Görüşlerinin Uzlaştırılması adlı çalışmasında Menon Paradoksu'nu merkeze alarak her iki filozofun "bilginin kaynağı hakkındaki görüşleri" çerçevesinde onların söz konusu probleme getirdikleri iki farklı çözümü ortak bir çözüm noktasında bütünleştirmeye çalışır. el-Cem'deki Fârâbî, bu iki çözüm önerisini hâlihazırda zihinde mevcut bulunan ön bilgilerin (tümeller) kabulü üzerinden "hatırlamak" olarak nitelediği bir öğrenme biçimi etrafında bütünleştirmeye çalışır. Bu ortak çözüm önerisinde yer alan öğrenme biçimi, herhangi bir ön varsayıma dayanmaksızın yeni bir kavramın nasıl oluştuğuna ilişkin bilginin nihai kaynağına inmediğinden Menon Paradoksu için yeterli bir çözüm üretmez.