Gelenek din ilişkisi bağlamında atasözlerinde toplumsal cinsiyet (Türk, Azerbaycan ve Türkmen atasözleri örneği)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ILHAM SOVGATOV

Danışman: ABDURRAHMAN KURT

Özet:

Atasözleri tarih boyunca Türk gelenek ve görenekleriyle şekillenerek günümüze kadar gelmiştir. Atasözleri hemen hemen her gün duyduğumuz ibretamiz sözlerin başında gelir. İnsanlar tarafından gündelik kullanılan dilde ve bilimsel çalışmalarda sık sık kullanılır. Atasözleri, uzun mesafelerden ve yollardan geçerek atalarımızın "canlı sesini", "nefesini", sevinçli ve kederli anlarını, tecrübeden çıkmış öğüt-nasihatlerini sonraki nesillere ulaştırır. Atasözleri geniş kapsamlı konulara sahip olduğu için, sosyolojik, psikolojik ve diğer sosyal alanlarında da incelenebilir. Bu çalışmada güncel konulardan olan toplumsal cinsiyet bağlamında Türk, Azerbaycan ve Türkmen atasözleri incelenmiştir ve toplumsal cinsiyetle ilgili atasözlerine dinin etkisinin olup olmadığı ele alınmıştır. Zira aynı kültürü paylaştıkları için her üç toplum ortak bir kültürel mirasa sahiptir. Bu çalışma Giriş'ten ve üç bölümden ibarettir. Giriş kısmında Türk kadının tarihsel süreç içerisindeki konumu kısaca ele alınmıştır. Birinci bölümde atasözleri, toplumsal cinsiyet, gelenek kavramlarıyla birlikte, âdet, örf ve töre kavramları hakkında da bilgi verilmiştir. İkinci bölümde, gelenek ile din ilişkisi hakkında kısa bilgi verildikten sonra, atasözleri ile din ilişkisi ele alınmış, erkek ve kadın hakkında atasözleri incelenmiştir. Üçüncü bölümde toplumun küçük kurumu olan aile üyelerinin karşılıklı münasebeti, evlilik, karı koca ilişkisi ve çocuklar, anne baba ve gelin kaynana ilişkileri ile ilgili atasözleri ele alınmıştır. Özellikle, Kur'an ve Hadislerin atasözlerine etki etme ihtimali üzerinde durulmuştur. Toplumsal cinsiyet bağlamında atasözlerinin dinle karşılaştırmasında hem ayet hem de hadislerden istifade edilmiştir.